De Born vun Sydney wiesen.

{{GemeenboxWD|WAPEN=Sydney - COA.svg|FLAGG=City of Sydney Flag.svg|LIGGT_IN='''Staat''': {{AUS}}<br/>
'''Bundsstaat''': [[New South Wales]]|STAAT=Australien|NAAM=Sydney|KOOR_NS=-33.867778|KOOR_OW=151.21|HÖÖCHD=3|INWAHNERS=4698656|INWAHNERS_TIET=2001|FLACH=2194.2|POSTLEETTALL=2000–2009|WEBSTEED=www.cityofsydney.nsw.gov.au|ÖÖRD=[[#Staddele|40 Local Government Areas]]}}

'''Sydney''' (Uutsprake: {{IPA|ˈsɪdni}}]) es de [[Hööftstadt|Höövdstad]] van den [[Australien|austraalschen]] Bundsstaat [[New South Wales]] un med wat bi 4,7&nbsp;Millionen Minschen (Stand 2021) de gröttste Stad binnen Australien.

De Engelschen gründen Sydney den 26.&nbsp;Januar 1788 un vandage es Sydney dat Zentrum för de Industrie, Handel un Finanzen in Australien, dat jeed Jaar vèle Touristen besöket.

== Geografie ==

=== Geograafsche Lage ===
[[Bild:Sydneykarte02.jpg|duum|Kaarte van Sydney un Ümmeland]]
De Stad liggt an’r austraalschen Oostküste un an’n [[Pazifik]], in’n Snid dree Meter œver de See. Dat Stadgebeed es 1664 Qudraatkilometer groot. De natüürlike Haven van van Sydney heet {{Lang|en|''[[Port Jackson]]''}} un es 50 Qudratkilometer groot. 

De Metropoolregioon es 12.138 Quadraarkilometer groot. Se langt van’n {{Lang|en|''[[Hawkesbury River]]''}} in’n Noorden bet œver de {{Lang|en|''[[Botany Bay]]''}} in’n Süden un van den [[Blaue Bargen (Australien)|Blogen Bärgen]] in’n Westen bet na den Pazifik in’n Oosten.

Geograafsch liggt Sydney in twee verscheden Regionen. Süüdlik un westlik van’n Haven liggt de  {{Lang|en|''Cumberland Plain''}}. In’n Noorden van’n Haven liggt dat Hornsby-Plateau, een bet 200 Meter hoog Bärgland. Up’n Stadgebeed ligget ook dree verschedene Natschonaalparks un œver 70 underscheelike Strände, daar mang ook de beröömde [[Bondi Beach]] un de [[Manly Beach]].

=== Staddele ===
De Metropolregioon gledert sik in 40 {{Lang|en|''[[Local Government Areas]]''}}(LGAs):<div style="column-width:12.5em">
* Ashfield
* Auburn
* Bankstown
* Blacktown
* Botany Bay
* Burwood
* Camden
* Campbelltown
* Canada Bay
* Canterbury
* Fairfield
* Hawkesbury
* Holroyd
* Hornsby
* Hunter’s Hill
* Hurstville
* Kogarah
* Ku-ring-gai
* Lane Cove
* Leichhardt
* Liverpool
* Manly
* Marrickville
* Mosman
* North Sydney
* Parramatta
* Penrith
* Pittwater
* Randwick
* Rockdale
* Ryde
* Strathfield
* Sutherland
* Sydney
* The Hills
* Warringah
* Waverley
* Willoughby
* Wollongong
* Woollahra
</div>

=== Klima ===
[[Bild:Dover_Heights,_New_South_Wales_1.2.jpg|duum|Wulken œver den pazifsche Küste bi den Gap Bluff un Dover Heights, dicht bi Sydney]]
Sydney liggt in’n [[Subtropen|subtroopschen]] Klima, spetschell een subtroopsch Oostsiedenklima. De Ozean maket dat Klima man wat milder. De Temperatuur dat Jaar œver es in’n Snid 17,5 Graad Celsius. De wärmsten Maande sind Januar un Febrauar med ene Middeltemperatuur van 22,5 un 22,3 Grad Celsius. De küllste Maand es de Juli med 10,9 Graad Celsius. Wintertieds sind Tempearuten under 5 Graad Celsius raar. De deepste Temperatuur, de een winterdages je mèten konn was 2,1 Graad Celsius.

In’n Dœrsnid regent et 1.214,9 Millimeter dat Jaar. De meeste Règen kümmt in’n März daal (130,9 Millimeter), de ringste Règen fällt den September (68,4 Millimeter). Den Maand œver regent et nègen bet twelv Dage, man Snee es düchtig raar.

De 1.&nbsp;Janaur 2006 was med 44,7 Graad Celsius in Sydney de heteste Beginn van enen Jaar, sied 1858, as een anfung dat Wedder sytemaatsch uptoteken. De höögste Temperatuur, de een je mèten konn, was 45,3 Graad Celsius den 14.&nbsp;Januar 1939. Sied 1988 stigt de dœrsnidliken Temperaturen in Sydney düüdlik an.

De Tabelle under wist de dœrsnidliken Temperaturen, Règen un de Sunnendage van 2001 bet 2017:
{| cellspacing="4" style="background:#ffffff; border: 1px solid #b5b5b5; margin-bottom:.5em; "
|<div style="font-size:95%; text-align:center; margin-bottom:5px;">'''Dœrsnidlike Tempraturen un Règen in Sydney'''</div>
{| cellspacing="1" cellpadding="1" border="0" style="border: 5px solid #E5E5E5; font-size:95%; background:#E5E5E5; margin-bottom:10px; "
| style="height:15px" |
| style="width:45px" |Jan
| style="width:45px" |Feb
| style="width:45px" |Mär
| style="width:45px" |Apr
| style="width:45px" |Mai
| style="width:45px" |Jun
| style="width:45px" |Jul
| style="width:45px" |Aug
| style="width:45px" |Sep
| style="width:45px" |Okt
| style="width:45px" |Nov
| style="width:45px" |Dez
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5;" |
| style="width:45px" |
|- align="center"
| style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" |Middl. Temperatuur (°C)
| style="background: #FF8C00;" |22,5
| style="background: #FF8C00;" |22,3
| style="background: #FF8C00;" |21,1
| style="background: #FFA500;" |18,2
| style="background: #FFCC66;" |14,6
| style="background: #FFCC66;" |11,9
| style="background: #FFCC66;" |10,9
| style="background: #FFCC66;" |12,5
| style="background: #FFA500;" |15,7
| style="background: #FFA500;" |18,5
| style="background: #FFA500;" |19,9
| style="background: #FF8C00;" |21,6
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" |'''⌀'''
| style="background: #FFA500;" |'''17,5'''
|- align="center"
| style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" |<abbr title="Mittlere höchste Tagestemperatur in Grad Celsius">Middl. Dagesmax. (°C)</abbr>
| style="background: #FF6347;" |26,0
| style="background: #FF6347;" |25,8
| style="background: #FF8C00;" |24,8
| style="background: #FF8C00;" |22,5
| style="background: #FFA500;" |19,5
| style="background: #FFA500;" |17,0
| style="background: #FFA500;" |16,4
| style="background: #FFA500;" |17,9
| style="background: #FF8C00;" |20,1
| style="background: #FF8C00;" |22,2
| style="background: #FF8C00;" |23,7
| style="background: #FF6347;" |25,2
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%;" |'''⌀'''
| style="background: #FF8C00;" |'''21,7'''
|- align="center"
|- align="center"
| style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" |<abbr title="Mittlere niedrigste Tagestemperatur in Grad Celsius">Middl. Dagesmin. (°C)</abbr>
| style="background: #FFA500;" |18,7
| style="background: #FFA500;" |18,8
| style="background: #FFA500;" |17,6
| style="background: #FFCC66;" |14,7
| style="background: #FFCC66;" |11,6
| style="background: #FFFF99;" |9,3
| style="background: #FFFF99;" |8,1
| style="background: #FFFF99;" |9,0
| style="background: #FFCC66;" |11,1
| style="background: #FFCC66;" |13,6
| style="background: #FFA500;" |15,7
| style="background: #FFA500;" |17,5
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" |'''⌀'''
| style="background: #FFCC66;" |'''13,8'''
|- align="center"
|- align="center"
| colspan="15" height="5" |
|- align="center"
| style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" |Règen
(<abbr title="Millimeter = Liter pro Quadratmeter">mm</abbr>)
| style="background: #607CD2;" |102,2
| style="background: #607CD2;" |117,6
| style="background: #607CD2;" |130,9
| style="background: #607CD2;" |128,5
| style="background: #607CD2;" |118,6
| style="background: #607CD2;" |133,2
| style="background: #828BD9;" |96,6
| style="background: #4169E1;" |81,1
| style="background: #8AB0FF;" |68,4
| style="background: #6495ED;" |76,4
| style="background: #4169E1;" |83,8
| style="background: #6495ED;" |77,6
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" |'''Σ'''
| style="background: #607CD2;" |'''1.214,9'''
|- align="center"
| colspan="15" height="5" |
|- align="center"
| style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" |Sunnenstunden
(<abbr title="Stunden pro Tag">h/d</abbr>)
| style="background: #FFCC66;" |7,1
| style="background: #FFCC66;" |6,7
| style="background: #FFCC66;" |6,4
| style="background: #FFCC66;" |6,4
| style="background: #FFCC66;" |5,9
| style="background: #FFCC66;" |5,5
| style="background: #FFCC66;" |6,4
| style="background: #FFCC66;" |7,1
| style="background: #FFCC66;" |7,2
| style="background: #FFCC66;" |7,2
| style="background: #FFA500;" |7,8
| style="background: #FFA500;" |7,6
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" |'''⌀'''
| style="background: #FFCC66;" |'''6,8'''
|- align="center"
| colspan="15" height="5" |
|- align="center"
| style="height:20px; text-align:left; white-space:nowrap;" |Règendage
(<abbr title="Tag">d</abbr>)
| style="background: #8AB0FF;" |8,6
| style="background: #6495ED;" |9,0
| style="background: #6495ED;" |9,8
| style="background: #6495ED;" |9,0
| style="background: #8AB0FF;" |8,6
| style="background: #8AB0FF;" |8,7
| style="background: #8AB0FF;" |7,5
| style="background: #B9D3FF;" |7,2
| style="background: #B9D3FF;" |7,2
| style="background: #8AB0FF;" |7,9
| style="background: #8AB0FF;" |8,4
| style="background: #8AB0FF;" |8,0
| style="border-left: 6px solid #E5E5E5; border-right: 3px solid #E5E5E5; font-size: 110%" |'''Σ'''
| style="background: #8AB0FF;" |'''99,9'''
|- align="center"
|- align="center"
|}
{| cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="left" style="font-size:75%; background:#f8f8f8; margin-top:10px; text-align:center; margin-left:15px; display:none; height:220px;"
| rowspan="2" align="center" style="padding-right: 3px; background:#ffffff; line-height:150%;" |T
e
m
p
e
r
a
t
u
r
| style="vertical-align: bottom; padding-left: 3px; padding-right: 8px; border-left: 1px solid gray; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Januar" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="672" style="border-bottom:2px solid red;" |26,0
! width="21" height="37" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="114" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |18,7
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Februar" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="682" style="border-bottom:2px solid red;" |25,8
! width="21" height="35" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="114" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |18,8
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="März" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="692" style="border-bottom:2px solid red;" |24,8
! width="21" height="36" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="108" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |17,6
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="April" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="702" style="border-bottom:2px solid red;" |22,5
! width="21" height="39" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="94" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |14,7
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Mai" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="712" style="border-bottom:2px solid red;" |19,5
! width="21" height="40" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="78" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |11,6
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Juni" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="722" style="border-bottom:2px solid red;" |17,0
! width="21" height="39" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="67" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |9,3
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Juli" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="732" style="border-bottom:2px solid red;" |16,4
! width="21" height="42" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="61" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |8,1
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="August" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="742" style="border-bottom:2px solid red;" |17,9
! width="21" height="45" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="65" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |9,0
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="September" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="752" style="border-bottom:2px solid red;" |20,1
! width="21" height="45" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="76" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |11,1
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Oktober" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="762" style="border-bottom:2px solid red;" |22,2
! width="21" height="43" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="88" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |13,6
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="November" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="772" style="border-bottom:2px solid red;" |23,7
! width="21" height="40" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="99" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |15,7
|}
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray; background:#f8f8f8;" |
{| title="Dezember" cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="center" style="background:none; font-size:7pt;"
|+ id="782" style="border-bottom:2px solid red;" |25,2
! width="21" height="39" style="background:#e8e8e8;" |
|-
| height="108" align="center" style="vertical-align:top; border-top:2px solid blue;" |17,5
|}
|- style="background: #FFFFFF;"
| style="padding-left: 3px; padding-right: 8px;" |Jan
| style="padding-right: 8px;" |Feb
| style="padding-right: 8px;" |Mär
| style="padding-right: 8px;" |Apr
| style="padding-right: 8px;" |Mai
| style="padding-right: 8px;" |Jun
| style="padding-right: 8px;" |Jul
| style="padding-right: 8px;" |Aug
| style="padding-right: 8px;" |Sep
| style="padding-right: 8px;" |Okt
| style="padding-right: 8px;" |Nov
| style="padding-right: 8px;" |Dez
|}
{| cellspacing="0" cellpadding="0" border="0" align="left" style="font-size:75%; background:#f8f8f8; margin-top:10px; text-align:center; margin-left:15px; display:none;"
| style="padding-left: 2px; padding-right: 3px; background:#ffffff; line-height:150%;" |N
i
e
d
e
r
s
c
h
l
a
g
| style="vertical-align: bottom; padding-left: 3px; padding-right: 8px; border-left: 1px solid gray; border-bottom: 1px solid gray" |102,2<div title="Januar" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:153.45345345345px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |117,6<div title="Februar" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:176.57657657658px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |130,9<div title="März" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:196.54654654655px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |128,5<div title="April" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:192.94294294294px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |118,6<div title="Mai" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:178.07807807808px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |133,2<div title="Juni" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:200px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |96,6<div title="Juli" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:145.04504504505px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |81,1<div title="August" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:121.77177177177px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |68,4<div title="September" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:102.7027027027px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |76,4<div title="Oktober" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:114.71471471471px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |83,8<div title="November" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:125.82582582583px"></div>
| style="vertical-align: bottom; padding-right: 8px; border-bottom: 1px solid gray" |77,6<div title="Dezember" style="background: #8AB0FF; border-color: #739CF1; border-style: solid; border-width: 0px 1px 0px 1px; width: 19px; height:116.51651651652px"></div>
|- style="background: #FFFFFF;"
| 
| style="padding-left: 3px; padding-right: 8px;" |Jan
| style="padding-right: 8px;" |Feb
| style="padding-right: 8px;" |Mär
| style="padding-right: 8px;" |Apr
| style="padding-right: 8px;" |Mai
| style="padding-right: 8px;" |Jun
| style="padding-right: 8px;" |Jul
| style="padding-right: 8px;" |Aug
| style="padding-right: 8px;" |Sep
| style="padding-right: 8px;" |Okt
| style="padding-right: 8px;" |Nov
| style="padding-right: 8px;" |Dez
|}
<div style="clear:right;font-size:85%; line-height:1em; margin-top:5px;">'''Born:''' [http://www.bom.gov.au/jsp/ncc/cdio/cvg/av?p_stn_num=066062&p_prim_element_index=0&p_comp_element_index=0&redraw=null&p_display_type=statistics_summary&normals_years=1971-2017&tablesizebutt=normal Climate statistics for Australian locations: Sydney Observatory Hill] (upropen den 7. August 2017)</div>
|}

== Historie ==

=== Prähistorie ===
Uut Funden in den [[Blaue Bargen (Australien)|Blogen Bärgen]] slutet Archäologen, dat de [[Aborigines]] in de Gègend ümme Sydney vœr wat bi 20.000 Jaren Tied kemen. As de Koloniaaltied in Australien begunn, lèven twischen 4.000 un 8.000 Minschen in’n Ümmeland. Se hören veer verscheden Stämmen to: Eora, Darug, Dharawal un Guringai. 

=== 18. Jaarhunderd ===
[[Bild:Very_early_map_of_sydney_from_1789.jpg|duum|De eerste Kaarte van’n Ümmeland bi Sydney uut’n Jare 1789]]
1770 hadde Käppen [[James Cook]] süüdlik van den Stadzentrum vandage de Botany Bay updeckt un ook de Infaart to’n Port Jackson up sienen Kaarten vertekend. Den 18.&nbsp;Januar 1788 keem de Käppen Arthur Phillip med’r  First Fleet in de Botany Bay, de as Stède för ene ene [[Straafkolonie]] dacht was. In de dree Dagen langen Expeditschoonsfaart dœr den Port Jackson (van’n 21. bet 23.&nbsp;Januar 1788) decke Phillip eerst  Manly Cove un enen Dag läter up’r anderen Halve van den natüürlike Haven ene andere Bucht, de he na den britschen Binnenminister to de Tied Lord Sydney den Sydney Cove gav.

Den 26.&nbsp;Januar 1788 kam ene fransche Expeditschoon med Jean-François de La Pérouse as Leidsmann ook in de Botany Bay. De Engeländers beslœten up den sülven Dage, de Kolonie an den Sydney Cove to verleggen. Wat bi 800 Veroordeelde un rund 500 Seelüde un Saldaten güngen dicht bi den Circular Quay vandage van Boord. Sieddenn es de 26.&nbsp;Januar de austraalsche Natschonaalfierdag.Kort nadat de witten Kolonisten ankemen, brak ene grote Pockensüke uut, de grote Dele van den indigenen Aborigenes tonichtemake. Bennelong, den de Engeländers füngen un so Engelsch lere, vermiddele twischen den beden Kulturen.

=== 19. Jaarhunderd ===
[[Bild:Karte_Sydney_MKL1888.png|duum|Histoorsch Kaarte van Sydney uut {{Lang|de|''Meyers Konversationslexikon''}} 1888]]
Bi de [[Rumrebellioon|Rum-Rebellioon]] 1808 hadde [[George Johnston (Vizegouverneur)|George Johnston]] dat Kommando un sette den GouverneurWilliam Bligh, den vœrmaligen Kaptein van’r Bounty, af. Eerst de Gouverneur Lachlan Macquarie order twischen 1810 un 1821 de Infrastruktuur as Straten, Brüggen un den Haven uptorichten, de Nood dœden uut de Straafkolonie ene wichtige Stad to maken. 

Macquire het den austraalschen Kuntinent ieverig uutforscht. Na dat 25 Jare lang vèle Versöke missglücked weren, fünden [[Gregory Blaxland]], [[William Charles Wentworth]] und [[William Lawson]], de Macquire beupdragd hadde, 1813 ene Weg dœr de Blue Mountains, de as een Deel van den Great Dividing Range Sydney betto van Gebeden in’n Westen afscheed hadden.

In’n 1830er un 1840er Jaren wussen de eersten Vœrstäde, as meer un meer Mischen uut Grootbritannien un Irlans na Sydney inwandern. Dat eerste [[Goldfèver]] 1851 make Sydney toletst to’n austraalschen Middelpunkt för de Kultuur, Weerdschop un de Industrie.

=== 20. Jaarhunderd ===
[[Bild:Woolloomooloo_and_bridge.jpg|duum|Woolloomooloo un Sydney Harbour Bridge 1932]]
Al in’r Midde van’n 1920er Jaren telle Sydney meer as ene Millionen Minschen. 1931, as de [[Weltweerdschopskrise]] was, hadden een Drüddel in Sydney kene Arbeed. Man as een paar Jare läter de Pries för Wulle wedder anstègen was un de Buindustrie goog lopen döö, hadde de Weerdschop wedder enen Updrivt un Taal van Arbeedslosen gung daal. 1932 richte een de [[Sydney Harbour Bridge]] up. Vœrdem was swaar na de Gègend ümme Port Jackson to kòmen, so dat daar nich vèle Minschen lèven.

In’n tweden Weltkrieg hadde de Stad man ringe Schaden afkrègen, as dree [[Japan|japaansche]] Mini-U-Bote angrèpen. Twee konnen de austraalschen Striedkärfte bütern, dat drüdde konn wegkòmen, man es up’n Weg verlustig gaan un was vermisst bet dat een dat U-Boot in’n November 2006 17 Kilometer noordööstlik van Sydney fund. As Krieg uut was kemen vèle Migranten uut Europa na Sydney. Van af de Midde in’n 20.&nbsp;Jaarhunderd wandern meer un meer Minschen uut asiaatschen Ländern in, was de dat multikulurelle Flair vandage gav.
[[Bild:Sydney_bushfire.jpg|duum|Januar 1994 bi’n Haven]]
Tiedens de Vietnamkrieg was Sydney wichtig för US-amerikaansche Saldaten sik daar daar to verhalen un to vermündern. In’n 1970er un 1980er Jaren wussen, wegen den Updrivt in’r Weerdschop, binnen den {{Lang|en|''Central Buisiness District''}} mang den viktoriaanschen Buwärken vèle Hoooghüser un Wulkenschraper in’e Höögde. 2000 richte Sydney de Olympschen Summerspèle uut. 

=== 21. Jaarhunderd ===
Van den 26.&nbsp;Dezember 2001 an vernichten Buschfüren binnen 23 Dagen grote Dele van den Royal-Natschonaalpark un den Blue Mountains. Wat bi 170 Hüser un œver 650.000 Hektar Woold, Wiesen un Farmland make dat Füür tonichte. Bi 10.000 Füürweerlüde allerwègens uut Australien weren in’n Deenst un doch konn eerst starken Règen dat grote Füür löschen.<ref name="Buschbrände2">Australien-info.de: {{Webarchiv|url=http://www.australien-info.de/buschbraende.html|wayback=20200617001051|text=Buschbrände in Australien - Bilanz und Ursachen|archiv-bot=2023-01-17 22:09:28 InternetArchiveBot}}</ref>

In’n Dezember 2005 gav et in Cronulla, ene Vœrstad van Sydney, Krawalle twischen witten Austraalschen un Austraalschen med libaneeschen Worteln, de een rassistisch Motiv hadden. 30 Minschen worden verseerd, daar mang ook sess Polizisten un twee Sanitäters.

Den 15. bet 20.&nbsp;Juli 2008 richte Sydney den XXIII:Weltjœgddad uut. Bi den Goddsdeent med Paapst Benedikt XVI. to’n Enne weren 350.000 Pilgers daarbi. Dat make de Misse de gröttste in’r Historie van Australien.<ref>Katholische Kirche in Deutschland:  {{Webarchiv|url=http://katholisch.de/23211.html|text=WJT endet mit größter Messe in Australiens Geschichte|wayback=20090113100138}}, vom 20. Juli 2008</ref>

== Inwòners ==

=== Afkumst ===
2021 weren 45,8&nbsp;% van allen Minschen in Sydney buten Australien boren. Vèle Staddele un Vœrstäde hebbet dœr de inwanderd Minschen enen multikulturellen Charakter. De Minschen, de in Sydney woont, heet „Sydneysiders“ 
=== Religionen ===
[[Bild:St_Andrew's_Cathedral,_Sydney_CBD.jpg|duum|St Andrew’s Cathedral]]
2021 weren na egene Uutkumst 48,0&nbsp;% van allen Lüden in Sydney christlik, daar mang 23,1&nbsp;% Röömsch-Kathoolsche un 8,3&nbsp;% Anglikaansche. Andere Relgionen sind de Islaam med 6,9&nbsp;%, de Buddhismus med 4,1&nbsp;%, de Hinduismus med 5,3&nbsp;% un dat Judendoom med 0,8&nbsp;%. 29,4&nbsp;% van den Minschen in Sydney segget, dat se kene Religioon hebbet.

De röömsch-kathoolsche Kärke binnen de Regioon höört to dat Ersbischopdoom Sydney. De Höövkärke van den Bischopdoom es de Saint Mary’s Cathedral. De anglikaansche Kärke het ook enen Bischopssède in Sydney med de Bischopskärke ''St Andrew's Cathedral.'' Intwischen givt’t in Australien ook wat bi 5.000 Mandäer. De grote Deel wònet in Sydney un heebt daar ook een egen Goddshuus.
=== Inwònerstalen ===
[[Bild:Sydney_Harbour_Bridge_from_the_Opera_House.jpg|duum|Sydney Harbour Bridge]]
De Stadt worde in’n 19. un 20. Jaarhunderd swanke grötter. 1800 lèven eerst 2.540 Minschen in Sydney, 1871 al 135.000 un 1933 1,3 Millionen. 2006 hadde sik Taal verdubbeld up œver 3,64 Millionen.So liggt de Inwònerdichte bi 2.188&nbsp;Minschen per Quadraatkilometer. De ganse Metropoolregioon het 5,2&nbsp;Millionen Minschen, wat twee Drüddel van allen Minschen in den Bundsstaat New South Wales sind. De Œversicht under wist de Inwònertalen van’r Stad Sydney sunder de Vœrstäde. Bet 1871 sind de Tälen œverslaan.
{|
| valign="top" |
{| class="wikitable zebra" style="text-align:right"
! style="background:#EFEFEF;" |&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp; Jaar&nbsp; &nbsp; &nbsp; &nbsp;
! style="background:#EFEFEF;" |Inwòners
|-
|1800
|2.540
|-
|1820
|12.000
|-
|1851
|39.000
|-
|1861
|93.700
|-
|1871
|134.800
|-
|3. Apr. 1881
|224.200
|-
|5. Apr. 1891
|383.400
|-
|31. März 1901
|487.900
|-
|2. Apr. 1911
|636.400
|}
|
|
| valign="top" |
{| class="wikitable zebra" style="text-align:right"
! style="background:#EFEFEF;" |Jaar
! style="background:#EFEFEF;" |Inwòners
|-
|4. Apr. 1921
|897.600
|-
|30. Juni 1933
|1.235.400
|-
|30. Juni 1947
|1.484.400
|-
|30. Juni 1954
|1.863.200
|-
|30. Juni 1961
|2.181.200
|-
|30. Juni 1966
|2.450.000
|-
|30. Juni 1971
|2.799.600
|-
|30. Juni 1976
|2.770.000
|-
|30. Juni 1981
|2.870.000
|}
|
|
| valign="top" |
{| class="wikitable zebra" style="text-align:right"
! style="background:#EFEFEF;" |Jaar
! style="background:#EFEFEF;" |Inwòners
|-
|30. Juni 1986
|2.989.100
|-
|30. Juni 1991
|3.097.956
|-
|9. Aug. 1996
|3.276.207
|-
|7. Aug. 2001
|3.502.301
|-
|8. Aug. 2006
|3.641.431
|-
|30. Juni 2011
|4.627.345
|-
|2016
|4.446.805
|-
|2021
|4.698.656
|}
|}

== Politik ==
De Metropoolregioon Sydney verwalt sik nich zentraal.  Van 1945 bet 1964 stund dat Cumberland County den Gebede vœr. Vandage deelt sik Sydney in de City of Sydney un 37 verscheden Local Govermnet Areas. De Lord Mayor, repräsenteert inoffitschel de ganse Regioon. Alle Local Goverment Areas hebbet egen Stadräde, de ene Rège Upgaven hebbet. Een groten Deel, as de Verkeer, Höövdstraten, Polizei, Bildung un Plaans för grote Infrastruktuurprojekte, œvernimt man de Bundsstaat New South Wales.
=== Städepartnerschoppen ===
Sydney het med den Städen under Partnerschoppen:<ref>[https://www.cityofsydney.nsw.gov.au/learn/about-sydney/sister-cities City of Sydney – Sister cities], abgerufen am 2. März 2018</ref>

* {{USA|San Francisco|San Francisco}}, [[Vereenigte Staten|Vereinigte Staaten]] (1968)
* {{JPN|Nagoya|Nagoya}}, [[Japan]] (1980)
* {{NZL}}, Wellington, [[Niegseeland|Neuseeland]] (1982)
* {{GBR|Portsmouth|Portsmouth}}, [[Vereenigt Königriek vun Grootbritannien un Noordirland|Vereinigtes Königreich]] (1984)
* {{CHN|Guangzhou|Guangzhou}}, [[Volksrepubliek China|Volksrepublik China]] (1985)
* {{ITA-1946}}, Florenz, [[Italien]] (1986)

Befründ Städe van Sydney sind:

* {{FRA|#}} [[Paris]], [[Frankriek|Frankreich]] (1998)
* {{GRC|#}} [[Athen]], [[Grekenland|Griechenland]] (2000)
* {{DEU|#}} [[Berlin]], [[Düütschland|Deutschland]] (2000)
* {{IRL}} ,[[Dublin]], [[Irland]] (2002)
* {{CHN|#}} [[Wuhan]], [[Volksrepubliek China|Volksrepublik China]] (2015)

== Kultuur un Attraktschonen ==

=== Œverblick ===
As Waarteken van Sydney geld dat Sydney Opera House un de berœmde Harbour Bridge. Bi den Opera House liggt ook de Royal Botanic Garden. Dat Zentrum van Sydney es recht lütt. Anders as dat Opernhuus un de Havenbrügge es de Ooldstad „The Rocks“ med Lagerhüsern an’r Bucht Sydney Cove dat Ankieken weerd. Ümme den Circular Quay, de Zentraalstatschoon för Bus, Baan un Fären, ligget verschedene grote Museums un ook dat State Theater. Dat kommertschele Zentrum es dat Central Business District, in den to’n groten Deel Hooghüser steet. Dat höögste Buwärk es de 305 Meter hoge Sydney Tower, de up siene Plattform ene Uutsicht œver gans Sydney büd.

De Darling Harbour büd vèle Restaurants un den Sega-Wolrd-Park, as ook dat LG IMAX Theater, wat de gröttste Kinolinnenwand up’r Welt het (36 Meter breed, 25 Meter hoog, 900 Quadraatmeter Pläcke), den chineeschen Gaarden, dar Schippfaartmuseum un dat Sea Life Sydney Aquarium. In’n Süden van’r Cit of Sydney liggt dat chineesche Veerdel Chinatown. De Staddeel Paddington in’n Oosten van’r City het vèle viktoriaansche Buwärke, tègen an liggt de Disktirkt Kings Cross. De Tarona Zoo, de Sydney Olypic Park un de veèlen Strände kaan een in’r friegen Tied ook besöken. To’n Surfen givt’t vœrallens de Bondi beach un den Maly Beach.

=== Theater ===
1959 begünnen de Buardeden för dat Sydney Opera House. De Plaans make de däänsche Architekt Jørn Utzon. As dat Budget kört worde, kreeg Utzon Stried med den Buherren un gung uut Austalien weg. Nu solle ene egene Lotterie Geld för dat Opernhuus inbringen. Dat Buwärk het an’n Ende 102&nbsp;Millionen austraalsche Dolaar kost, meer as dat teggendubbelde, verglèken med den Plaans tovœr. Den 20. Oktober 1973  wiege Köningin [[Elisabeth II. (Windsor)|Elisabeth II.]] de Oper in. In den Buwärk sind ene Konzerthalle, een Opern- un twee Theatersaals as ook Restaurant, bars un een Kino. 2007 sette de [[UNESCO]] dat Opernhuus up Liste van’n Weltkultuurärve. 

In den ''State Theatre'' bi de Market Street givt’t de Sydney Film Festivals med Musicals un Popkonzerten. Dat ''Wharf Theatre'' bi de Hickson Road is een modern Buwärk un Seed van’r Sydney Theater Company. Ook an’r Hickson Road liggt dat ''Bangarra Dance Theatre'', dat Tohuse van’r ''Aboriginal Dance Company.'' Musicals un Theaterspele givt’t in’n ''Capitol THeatre'' bi de Campbell Street un in’n ''Theatre Royal.''
=== Museums ===
[[Bild:AustralianMuseum_gobeirne.jpg|duum|Australian Museum]]
De ''Art Gallery of New South Wales'', de staatlike Kunstgalerie, liggt an’n Westrand van’n Botaanschen Gaarden un wist Kunstwärke uut’r [[Gotik]] bet to de Moderne. Daar mang Kollektschonen to austraalsche Kunst uut’n 19. un 20 Jaarhunderd un de Uutstellunge ''Yiribana,'' de Kunst van austraalschen Aborigines uutstellt..

Dat ''Australian Museum'' es dat gröttste Natuurkunnemusuem in Australien. Dat Museum of Sydney vertellt de Historie van’r Stad un de Kolonie New South Wales.

=== Buwärke ===

==== Sydney Harbour Bridge ====
[[Bild:Fort_Denison_9.JPG|duum|Fort Denison]]
De Sydney Harbour Bridge es een Waarteken van’r Stad un heet wègen de Foorm ook den Ökelnamen coat hanger Klederbögel. De Brügge recket 503&nbsp;m wied un es 135&nbsp;m hoog un es ene van den gröttsten Bògenbrüggen weltwied.

==== Sydney Tower ====
De Sydney Tower es 305&nbsp;m hoog un büd enen Blick œver de ganse Stad. De Toorn het ene Plattform för Besökers un twee Restaurants.

==== Fort Denison ====
Up enen lütken Eiland binnen de Havenbucht liggt Fort Denison. Eerst was dat Eiland een Gefängnisse för veroordeelde Wedderdäder. As in’n Krimkrieg (1853–1856)  Australien de oolde Angst vœr ene russische Invaschoon upkam, worde dat Eiland een Fort, dat Indringers afweren solle.

=== Bildung ===
[[Bild:Usydcampuspicture.jpg|duum|Universität Sydney]]
De eerste Universitäät in Sydney worde 1850 gründ: de University of Sydney. Vandage givt’t in Sydney ook de University of New South Wales, Macquarie University, University of Technology, Sydney, University of Western Sydney un de Australian Catholic University.

De Universitäät Sydney un ook de University of New South Wales höört to de ''Group of Eight'', de acht Universitäten med den besten Roop in  Australien. 

Wichtige Bibliotheken sind de State Library of New South Wales un de Bibliotheek van de Universitäät Sydney. De letste het œver 5,1 Millionen Bände, wat œr de gröttste Bibliotheek up’r Süüdhalvkugel maket.

== Litteratuur ==

* Architektur & Wohnen Special, Nr. 7, Sydney. Jahreszeitenverlag, Hamburg 1999, ISBN 3-7742-4320-4
* John Birmingham: ''Leviathan: The Unauthorised Biography of Sydney.'' Random House, New York City 1999, ISBN 0-09-184203-4
* Tim Flannery: ''The Birth of Sydney.'' Avalon Travel Publishing, Emeryville 2000, ISBN 0-8021-3699-0.
* Robert Freestone (Hrsg.), Bill Randolph (Hrsg.), Caroline Butler-Bowden (Hrsg.): ''Talking about Sydney: Population, Community and Culture in Contemporary Sydney.'' University of New South Wales Press, Sydney 2006, ISBN 0-86840-938-3
* Francoise Fromonot, Christopher Thompson: ''Sydney: The History of a Landscape.'' Vilo International, Paris 2000, ISBN 2-84576-004-3
* Francesca Morrison, Keith Collie: ''Sydney. Ein Führer zeitgenössischer Architektur.'' Könemann, Köln 1999, ISBN 3-89508-633-9
* Charles Bernard Nordhoff, James Norman Hall, Lina Fankhauser, Alfred Fankhauser: ''Kolonie Sydney.'' Scheffler, Frankfurt am Main 1951.
* Charles Bernard Nordhoff, James Norman Hall, Lina Fankhauser, Alfred Fankhauser: ''Strafkolonie Sydney.'' Büchergilde Gutenberg, Frankfurt am Main 1953
* Peter Spearritt: ''Sydney's Century: A History.'' University of New South Wales Press, Sydney 2000, ISBN 0-86840-513-2
* Henrike von Speßhardt: ''111 Orte in Sydney, die man gesehen haben muss''. Emons Verlag, Köln 2022, ISBN 978-3-7408-1355-0.
* Peter Turbet: ''Aborigines of the Sydney District Before 1788.'' Kangaroo Press, Kenthurst 1990, ISBN 0-86417-222-2

== Weblenke ==

* Literatur von und über Sydney im Katalog der Deutschen Nationalbibliothek
* Linkkatalog zum Thema Sydney CBD bei curlie.org (ehemals DMOZ)
* [https://www.cityofsydney.nsw.gov.au/ Offizielle Website der Stadt Sydney] (englisch)
* [http://www.australien.diplo.de/Vertretung/australien/de/Startseite.html Deutsches Generalkonsulat Sydney]
* [https://www.goethe.de/ins/au/lp/deindex.htm Goethe-Institut Australien in Melbourne und Sydney]
* [http://www.neuseeland-panorama.de/category/sydney/ Interaktive Panoramen aus Sydney]

== Nawiese ==
<references />
{{Normdaten}}
[[Kategorie:Oort mit Seehaven]]
[[Kategorie:Australien]]
[[Kategorie:Stadt]]
[[Kategorie:Hööftstadt]]