Dwarggoos
| Dwarggoos; Lüttje Blessgoos | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
| Systematik | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||||||||||||
| Anser erythropus | ||||||||||||||||
| Linnaeus 1758 |
De Dwarggoos (Anser erythropus), ok Lüttje Blessgoos nömmt, is en Goos ut dat Geslecht vun de Feldgöse. Se höört to de Aantenvagels (Anatidae) mit to. De Dwarggoos is de roorste Göseaart in Europa. De Aart is to’n eersten Mol 1758 in Carl von Linné sien Wark Systema Naturae beschreven wurrn.
Kennteken
[ännern | Bornkood ännern]De Dwarggoos kann 53 bit 66 cm lang weern. Ehre Flunken kann se vun 120 bit 135 cm wiet ut’neen spannen un wegen deit se 1,4 bit 2,2 kg. Na Utsehn un Farv sleiht de Dwarggoos bannig na de Blessgoos, man se is lüttjer un dunkerer. Ehre Stimm is düütlich höger, as bi de Blessgoos. Se kann mehr as een Dutz verschedene Lude utstötten. Ehr Ropen klingt faken mehr na Gillen un Bellen, as bi de Blessgoos.[1]
Wo se vörkamen deit
[ännern | Bornkood ännern]Vörmols hett de Dwarggoos in de Gemarken in den Norden vun Skandinavien over den Ural hen bit wiet na Sibirien hen brott. In de lesten 25 Johre is se ut grote Deele vun düsse Gemarken verswunnen. In Skandinavien gifft dat hüdigendags man bloß noch en poor Dutz Brödelpaare. Düsse Trend is dor bitherto nich vun upholen wurrn, datt Minschen Dwarggöse uptagen un denn utwillert hefft.
Wie se leven deit
[ännern | Bornkood ännern]De Goos is en Treckvagel un treckt normolerwiese in’n Winter na Süden to. Up ehren Treck fleegt se in de typische V-Formatschoon, faken tohopen mit annere Göse. Dor kann dat bi passeern, datt se ut Versehn afschaten weert. De Törns, up de düsse Göse unnerwegens sünd, sünd nich in de Gene fastschreven, man se weert de Jungen vun de Olen bipuhlt un mütt also lehrt weern. Dat gifft nich bloß en Treck na de Winterquartiere hen, man ok en so nömmten Rudeltreck vun de Göse, de noch nich bröden doot, na de Stäen hen, wo se ruden doot. Up’n Weg na de Winterquartiere maakt se sik denn in de tweete Augusthälft un Anfang September. Ehr Freten söökt de Dwarggöse bloß man up’n Land. Se leevt sunnerlich vun kort Gras un Kruut. Ideal for jem is vundeswegen Weideland mit grote Grasfreters (Megaherbivoren)[2].
Wie se sik vermehren doot
[ännern | Bornkood ännern]
De Dwarggoos brott in högere Lagen, sunnerlich in Sump un Masch. Se boot ehre Nester in Kratt un Hööchden, wenn de free sünd vun Snee. Wenn de Snee eerst laat smölten deit, kann dat ok vörkamn, datt se hen un wenn in deepere Lagen bröden deit. Normolerwiese blievt Dwarggöse bi ehren Partner. Man wenn se em verlaren hefft, söökt se sik en Ne‘en.
Mit dat Bröden geiht dat los in’n laten Mai- un frögen Junimaand. De Göse leegt bloß eenmol in’t Johr Eier. Dat Nest is en lüttje Kuhlen, utleggt mit Planten, Moos, Dunen un Feddern. Normolerwiese leegt se fief bit seven Eier vun cremewitte Farv. De Ganner brott nich mit, bröden deit bloß man de Goos. Los geiht dat, wenn dat leste Ei leggt is un duern deit dat twuschen 25 un 28 Dage. De Duunküken büxt glieks dat Nest ut. Beide Ollern passt jem up un se blievt in den eersten Winter bi de Olen.[3]
Bestand
[ännern | Bornkood ännern]_(5).JPG)
Bit to’n Anfang vun de 1950er Johre hett dat en Gesamtpopulatschoon vun en poor Teindusend geven. Denn is de Tahl avers allerwegens bannig torüch lopen. Hüdigendags warrt de Dwarggoos as en Vagel in extreme Gefohr sehn, ut to starven. In Lappland gifft dat man noch bi 60-90 Paare allohopen. In Ungarn hefft vör 1950 noch mehr as 100.000 Paare over Winter stahn, na 1980 sünd dat bloß noch 3.600 ween. As bi de Roodhalsgoos is de Tahl so unbannig torüchlopen vunwegen overmatige Jagd in Russland, Kasachstan un verschedene Länner in Oost- un Süüdoosteuropa.[4] Een Problem is dorbi, datt Jägers de Dwarggoos dör’nanner kriegt mit de Blessgoos, de dat massenhaft gifft un de veel jaagt warrt. Up de Rode List vun de IUCN steiht de Dwarggos unner den Status „hett al wat afkregen“.
Belege
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Hans-Heiner Bergmann; Hans-Wolfgang Helb; Sabine Baumann; Die Stimmen der Vögel Europas – 474 Vogelporträt mit 914 Rufen und Gesängen auf 2.200 Sonogrammen, Aula-Verlag, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-89104-710-1, S. 45
- ↑ Lengyel S, Tar J, Rózsa L: Flock size measures of migrating Lesser White-fronted Geese Anser erythropus. (pdf) In: Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae. 58, S. 297–303.
- ↑ Collin Harrison und Peter Castell: Field Guide Bird Nests, Eggs and Nestlings, HarperCollins Publisher, überarbeitete Auflage von 2002, ISBN 0007130392, S. 66 und 67
- ↑ Sächsisches Landesamt für Umwelt und Geologie (Rutg.): Wildlebende Gänse und Schwäne in Sachsen – Vorkommen, Verhalten und Management, Dresden 2006, Veröffentlichung im Rahmen der Öffentlichkeitsarbeit des Sächsischen Landesamtes für Umwelt und Geologie, S. 19
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Bergmann, Hans-Heiner, Helmut Kruckenberg & Volkhard Wille (2006): Wilde Gänse - Reisende zwischen Wildnis und Weideland, G. Braun Verlag, Karlsruhe
- Madsen, J., G. Cracknell & Tony Fox (1999): Goose Populations of the Western Palearctic, Wetlands International, Wageningen.
- Erich Rutschke: Wildgänse, Lebensweise - Schutz - Nutzung, Berlin: Parey, 1997
- H. Kolbe, Die Entenvögel der Welt, 5. Upl., Ulmer Eugen Verlag (1999) ISBN 3-800-17442-1
- S. M. Uspenski: Die Wildgänse Nordeurasiens, Westarp Wissenschaften-Verlagsgesellschaft, Hohenwarsleben 2003, Nahdruck vun de 1. Uplage vun 1965, ISBN 3-89432-7561
