Cheemsch Reakschoon
En cheemsch Reakschoon liggt vör, wenn Stoffen wat mitnanner maakt un dorbi wat nieget rutkümmt.
Dat kann sien
- en Stoff fallt utnanner, to’n Bispeel Water in Waterstoff un Suerstoff bi een Elektrolys
- Twee ellers mehr Stoffen geeft een niegen Stoff, t.B.: Natrium un Chlor reagert to dat Solt Natriumchlorid
- Twee ellers mehr Stoffen geeft mehr anner Stoffen, t.B.: Natronlaug un Soltsüür reagert to Natriumchlorid un Water.
Wi schreewt chemische Reaktschonen mit een Piel oder mit een Dubbelpiel. Links steiht, wat insett ward (Edukten), rechts steiht, wat rutkümmt (Produkten).
Edukten Produkten NaOH + HCl ⇒ NaCl + H2O
Dat gifft ’n ganzen Barg Oorten vun Reakschonen, t.B.
- Süür-Base-Reakschonen, so as NaOH + HCl ⇒ NaCl + H2O
- Redox-Reakschonen, so as 2 Fe + 3 O2 ⇒ 2 Fe2O3
- Komplexreakschonen, t.B. Ligandentuusch
- In de Organik ook t.B.
Bi so en cheemsch Reakschoon geiht dat ook faken üm Energie. De ännert sick. Dorna ünnerscheed wi
- Endotherme Reakschonen, de bruukt Energie
- Exotherme Reakschonen, de sett Energie frie.
Un för dat een Reakschoon mol losgeiht, dor bruukt de Stoffen faken Aktiveerenenergie. Dat heet, dat eersmol wat an Energie tosett warrn mutt, bevör dat losgeiht, ook bi een exotherme Reakschoon. As Bispeel kanns dat Füür nehmen. Dor mutts eersmol wat lüttet hebben, wat brennt. Een Füürtüch oder een Rietsticken. Dormit kanns denn dat Papeer ansteken. Un wenn dat brennt, denn fangt ook dat Holt Füür. De Aktiveerenenergie kann man ok vun de Ümgeven opbracht warrn, wenn dat warm nok is, ellers wann de Aktiveerungsenergie nich so grot is. Denn löpt de Reakschoon all vun alleen af. (t. B. bi de Knallgasreakschoon) Un denn könn' bi so ne Reakschoon ook Katalysaters in' speel sin, de mookt, dat nich so veel Aktiveerenenergie nötig is. Dat mookt, dat de Reakschoon loos geiht, ook wenn das nich warm nok is.