Theater an’t Meer Willemshaven
Dat Theater an’t Meer – Nedderdüütsch Bühn Willemshaven is en Privattheater in Willemshaven, wat in de Rechtsform van en gemeennützigen Vereen föhrt warrt. Siet 1932 speelt de halfprofessionelle Bühn Theaterstücken op Platt. Dat Ensemble warrt professionell dör Seminare van’n Nedderdüütschen Bühnbund un dör egen Utbilden schoolt. Opto gifft dat an’t Theater an’t Meer en egen Theaterschool för Kinner un Jöögd, wo se de plattdüütsche Spraak un dat Theaterhandwark lehrt kriegt.
In Tosamenarbeit mit Profis un mit bühnegen Speelbasen präsenteert de Bühn in ehr egen Kamertheater mit 99 Sittstäden in de Kieler Straat 63 in jede Speeltiet en Speelplan mit veer Inszeneren. Van de Kummedie över dat Lustspeel bit hen to de Farce un van Schauspelen bit to de Tragödie is allens darbi, wat op Platt speelt warrn kann. In plattdüütsch schreven Stücken sünd jüst so darbi as Stücken de ut anner Kuntreis kaamt un översett oder överdragen worrn sünd. Das Kamertheater van’t Theater an’t Meer wurr an’n 8. Maimaand 2010 mit dat Rockmusical „Wi rockt op platt“ eröffnet. Darvör hett dat Theater an’t Meer över 50 Jahren in’t Stadttheater Willemshaven speelt. In’t nee Theaterfoyer gifft dat dat Theatercafé „Kulissensnack“, wat dat Theater an’t Meer in Egenregie föhrt.
Dat Theater an’t Meer – Nedderdüütsch Bühn Willemshaven höört to den Nedderdüütschen Bühnbund Neddersassen un Bremen. Dör den Bühnbund warrt dat Theater an’t Meer mit Geller van’t Land Neddersassen över den Neddersässisch Heimatbund e.V. föddert.
Geschicht[ännern | Bornkood ännern]
De Geschicht van't Theater an't Meer reckt bit in de tweete Halft van de 1920 Jahren trüüch. To düsse Tiet wurr Heinrich Frese (1885 - 1974), de in Rüstringen as Schoolrektor togangen weer, beden, en nedderdüütsch Laienbühn to grünnen. Frese weer veele Jahren Vörsitter van'n Seebade-, Heimat- un Verkehrsvereen Rüstringen, de later de Willemshavener Heimatvereens „Die Boje“ weer. He weer de Broder van August Frese, de de Gründer van de Nedderdüütsch Bühn Ollenborg, vandage August-Hinrichs-Bühn an't Ollenborger Staatstheater. An'n 28. September 1932 wurr de Bühn in' Läven ropen as "Nedderdüütsch Bühn Rüstringen". Se is ruutwussen ut en Arbeitsgemeenschup van'n Heimatvereens. Heinrich Frese wurr de eerste Bühnenbaas, wiel he al Erfahrungen mit Theaterstücken harr, de van Laien opföhrt worrn sünd. Na de Gründung keem mit Hermann Beuß (1858 - 1946) en ehemaligen Berufsschauspeler an de nee grünnte Bühn, de dat Ensemble de Grundtöög van't Theaterspeel bibroch, vör alln de nödig Sprecktechnik lehrte.
De eerste Inszeneen van de Bühn weer 1932 de Kummedie „Stratenmusik“ van Paul Schurek, de in de „Centralhallen“ in de Peterstraat opföhrt wurr. In de eersten Jahren speelte de Bühn bloots Stücken, de original in de nedderdüütsche Spraak schreven weern. Dat weern Stücken van Heinrich Behnken, Hermann Boßdorf, Ivo Braak, Carl Budich, Karl Bunje, Heinrich Diers, Hans Ehrke, Gorch Fock, August Hinrichs, Rudolf Kinau, Friedrich Lange, Walter Looschen, Alma Rogge und Wilfried Wroost. As Speelstätte stunnen blangen de „Centralhallen“ ok dat „Neue Schauspielhaus“, dat ehemalige Seemannshuus van de Stadt Rüstringen in de Bismarckstraat to Verfügung.
Van 1933 bit 1937 speel di Bühn in'n Sömmer Freeluchtopföhrungen op den "Rosenhügel in'n Rüstringer Stadtpark. Op de van den Hamborger Architekten Leberecht Migge konzipeerte Naturbühn wurrn mehrstendeels Buernschwänke speelt: 1933 „Wenn de Hahn kreiht“ van August Hinrichs, 1934 „De Deerns ut'n Dörpkrog“ van Friedrich Lange, 1935 „Swienskomödie“ van August Hinrichs un 1937 „Besöök ut de Stadt“ van Friedrich Lange.
Am 28. November 1942 keem mit „Cilli Cohrs“ van Gorch Fock de letzt Opföhrung. Darna muss de Speelbedriev wegen den Krieg instellt weern. Na den Tweeten Weltkrieg gung de Speelbedriev an'n 21. Oktober 1946 mit de Opföhrn „Kunzert in Dippelshagen“ van Jepp Andersen wieter. De Bühnmaten Waldemar Schröder un Willy Beutz harrn de oolten Ensemblematen wedder tosamenföhrt. Waldemar Schröder wurr för twee Jahr Vörsitter, denn keem Willy Beutz as Bühnbaas an de Reeg. Heinrich Frese bleev in't Ensemble as Ehrenvörsitter.
Speelt wurr nu in't „Werftspeisehaus“ an de Eck Göker-/Marktstraat. Mit Fritz Norden stunn de Bühn wedder en Berufsschauspeler un erfahren Regisseur to Siet. Dat Stück Up Düvels Schuvkar van Karl Bunje broch dat op 58 Opföhrungen mit üm un bi 35.000 Tokieker.
1952 wurr de oolte Marine-Intendantur an de Eck Virchow-/Peterstraat to' n Stadttheater Willemshaven umboet. De Nedderdüütsch Bühn Rüstringen speelte füdderhen dar. Dat eerste Stück weer an'n 29. Oktober 1952 as Eröffnungsbidrag De latinsche Bur, en Kummedie van August Hinrichs. De Nedderdüütsch Bühn stunnen weer Berufsregisseure an't Siet. Mit Willi Minauf (1889 –1968) kunn'n en erfahren Berufsschauspeler as Schauspeler un Regisseur winnen. Rudolf Sang (1900 –1972) wurr Intendant van't Stadttheaters Willemshaven. Blangen düsset Baantje inszeneerte he faken as Gast Stücken för de Nedderdüütsch Bühn.
Willy Beutz weer Baas van de Nedderdüütsch Bühn Rüstringen van 1947 bit 1982. Van 1961 bit 1982 weer he ok Präsident van'n Nedderdüütsch Bühnbund Neddersassen un Bremen. Siet de Tiet föhr de Bühnbund veele Qualifizeerungskurse mit professionellen Mesters för Regisseure, Schauspeler, Masken- un Bühnbildner dör, de van de Maten van de Bühn van'n Nedderdüütsch Bühnbund Neddersassen un Bremen besöcht warrt. Willy Beutz stiff 1977 den Willy-Beutz-Preis zur Förderung des Niederdeutschen Schauspiels, de all twee Jahren van en unabhängig Fackjury vergeven warrt. De utteken Schauspele kriggt 'n Wanderpokal un en Geldpreis. De Schauspeelpries is mit tosamen 6000 Euro utstaffeert.
Na Willy Beutz weer för twee Jahren de Ensemblemaat Karl-Heinz Herpel de Baas van de Bühn, ehrdat 1985 Arnold Preuß Bühnbaas wurr, de dat Ensemble siet 1973 tohöör. Ünner sien Leit wurrn ok hochdüütsche Klassiker speelt, so 1986 as Eerstopföhrn in nedderdüütsche Spraak Liliom van Ferenc Molnar (nedderdüütsch Hans-Peter Renz), in de Regie van Harald Dornseiff (Landesbühn Neddersassen Nord), mit Liliom (Arnold Preuß) un Julie (Marion Zomerland).
Daro tellte ok op den Groden Gemeensamen Bühndag in'n Mai 1989 de nedderdüütsch Eerstopföhren van Bertolt Brechts De Herr Puntila un sien Knecht Matti, nedderdüütsch Arnold Preuß, in de Regie van Georg Immelmann, den Intendanten van de Landesbühn Neddersassen Nord.
1995 wurr Arnold Preuß kopmannsche Geschäftsföhrer van de Landesbühn Neddersassen Nord. Dat Leit van de Bühn övernahmen darüm je för veer Jahr de Bühnmaten Klaus Aden un Rolf-Peter Lauxtermann. In düsse Tiet wurr ok de bühnegen Theaterschool för Kinner in't Öller van 8 bit 14 Jahren grünnt. In düsse Theaterschool warrt Grundlagen van't Theaterspeel un de nedderdüütsch Spraak bibrocht. In'n Mai 2003 kreeg de Bühn den nee ´n Naam „Theater an't Meer – Nedderdüütsch Bühn Willemshaven. Marion Zomerland un Arnold Preuß wurr as gliekberechtigte Bühnbasen wählt. Preuß is överto siet 2005 Präsident van'n Nedderdüütschn Bühnbund Neddersassen un Bremen.
In't Jahr 2007 teken de Ollenborgsche Landschup de Arbeit an de Theaterschool van't Theater an't Meer mit den Förderpries ut. De Pries warrt för den "hervorragenden Einsatz für eine junge und dynamische Pflege der niederdeutschen Sprache vergeben, bei der junge Menschen an das plattdeutsche Kulturgut herangeführt werden".
In'n August 2011 wurr mit den Monolog för een Schauspeler van Frank Pinkus Allein in der Sauna eerstmals en Theaterstück in hochdüütsche Spraak opföhrt (Regie: Ulf Goerges, Speler: Arnold Preuß).
In'n November 2011 weer de Uropföhren van't Polizeimusical Lüttstadtrevier van Marion Zomerland (Regie: Marion Zomerland un Arnold Preuß, Musikalischet Leit: Nicolas C. Ducci), bi den de gröttste Deel van't Ensemble ut de bühnegen Theaterschool keem.
Seit Mai 2012 lopen de um un bi tweejöhrigen Kurse van de bühnegen Theaterschoo ünner en professionelet theaterpädagogisch Leit.
In'n November 2012 weer de Uropföhrn van't Musical Dat Meer-Hotel van Marion Zomerland (Regie: Marion Zomerland un Arnold Preuß). Mit in't Ensemble weer darbi wedder to gröttsten Deel ut de bühnegen Theaterschool.
In'n Oktober 2013 kreeg de Fassade van't Theater en Wandbild van den Graffiti-Künstler Bastian Tapken. Dat Wandbild wiest den open Vörhang van't Theater. Dat legale Graffiti is dat eerste in de Akschoon „Graffitifreet Willemshaven" van Stadt un Vereen Kommunale Prävention (VKP).
Inn Mai 2014 hett dat Theater to eersten Mal den mit 3.000 Euro utstafferten Willy Beutz-Schauspeelpries mit dat Kriminalschauspeel "Tööv, dat dat düster is" van Frederick Knott, Nedderdüütsch Lore Moor, Regie: Bernd Poppe wunnen.
Dat Leit van de Bühn harrn[ännern | Bornkood ännern]
- Heinrich Frese (28. September 1932 bit 1942 - darna Speelbedriev vanwegen den Krieg instellt)
- Waldemar Schröder (1945 bit 1947)
- Willy Beutz (1947 bit Oktober 1982)
- Karl-Heinz Herpel (Oktober 1982 bit 4. August 1985)
- Arnold Preuß (4. August 1985 bit 31. Mai 1995)
- Klaus Aden (31. Mai 1995 bit 28. Mai 1999)
- Rolf-Peter Lauxtermann (28. Mai 1999 bit 16. Mai 2003)
- Marion Zomerland und Arnold Preuß (siet 16. Mai 2003)