Robert Aumann
Israel Robert John Aumann (hebrääsch: ישראל אומ för Israel Aumann; * 8. Juni 1930 in Frankfort an’n Main) is en Mathematiker vun düütsch Afstammen mit israeelsch un US-amerikaansch Staatsbörgerschap. 2005 wurr he mit den Nobelpries för Wertschapswetenschapen uttekent.
Leven
[ännern | Bornkood ännern]
.jpg)
Robert Aumann wurr in Frankfort an'n Main as Söhn vun den Moses Aumann boren. De 1854 in Friedrichsdorf boren Moses Aumann hett in Frankfurt an'n Main mit Familienangehörigen de Textilfirma Aumann & Rapp, Kaiserstraße 65-69 grünnd. Familie Aumann wahn dormals in de Bockenheimer Anlaag, Huusnummer 2, dat Huus wurr in' Krieg in Schutt un Asch leggt. Aumann weer as Kind un Schöler vun de Samson-Raphael-Hirsch-School Opfer vun antisemitischen Rüpeleien vun düütsch Kinder.[1] 1938 is de jöödsch-orthodoxe Familie twee Week vör de Riekspogromnacht nah England un vun dor nah New York flücht. De Firma in Frankfort wurr ariseert.
In den USA hett Aumann Mathematik studeert un dat Studium 1950 mit en Bachelor of Science in Mathematik an dat City College of New York afslooten. An dat Massachusetts Institute of Technology hett he 1952 sien Master of Science un 1955 mit en Arbeit över de Grundlagen vun de Knüttentheorie bi George William Whitehead sien Doktertitel (Ph.D.) kreegen. He weer ansluutend in Princeton un hett sück mit Operations Research-Modellen befaat, sien Interesse gull aber de Speeltheorie.
1956 is Aumann nah Israel översiedelt. Robert Aumann lehrt an de Hebrääsch Universität vun Jerusalem. He forscht dor an dat 1991 grünnd interdisziplinäre Mathematische Institut Center for the Study of Rationality tosammen mit Ökonomen, Mathematikern, Psychologen, Biologen, Medizinern un Philosophen. Siet 1989 iss he todem Gastperfesser an de Stony Brook University, wo he dat Center for Game Theory in Economics mitgrünnd hett.[2]
2005 kreeg he vun de sweedsch Königliche Akademie vun de Wetenschapen gemeensam mit Thomas Crombie Schelling den Nobelpries för Wertschapswetenschapen tospraaken.
Aumann hett fiev bekannt Böker verfaat as ok över söbentig wetenschapliche Publikatschonen. He is mit mehreren Ehrendokterwürden uttekent wurrn.
Wetenschaplich Bidrääg
[ännern | Bornkood ännern]Aumanns gröttst Bidrag weer up dat Rebeet vun de wedderhaalten Spelen, in de de Speler wedderhalt en One-Shot-Game spelen deen.
Aumann weer de eerste, de dat Konzept vun dat korreleeren Gliekgewicht in de Speeltheorie beschreev. Disse Aart Gliekgewicht in nich-kooperativen Spelen is flexibler as dat klassische Nash-Gliekgewicht. Wiederhen hett Aumann de Idee vun den Common Sense in de Speeltheorie up en drastische Aart un Wies ünnersöcht.
As religiöös Jööd bruukt Aumann de Speeltheorie ok um de talmudschen Dwangslagen to analyseeren. He kunn de Radsel um dat „Deelensproblem“ lösen – en olt Dilemma, de talmudschen Prinzipien vun dat Updeelen vun dat Arv vun en storven Ehemann up sien dree Fruen, afhängig vun de Wert vun dat Arv (vergleeken mit den oorsprünglichen Wert).
Bibelcode-Kontroverse
[ännern | Bornkood ännern]Aumann truck eenige Kritik för sien Interesse an dat Ünnersöken vun de Thoracode up sück. He is deelwies för dat Steekhollen vun dat Great Rabbis Experiment Eliyahu Rips' und Doron Witztums intreeden. In sien Eegenschap sowohl as Jööd as ok as Mann vun de Wetenschap, hett de Code-Forschung eenig Bedüüden för hüm upwiest.
1996 wurr en Komitee tosammenstellt, in dat Aumann un Hillel Fürstenberg Liddmaat weern. Dat sull de vun H.J. Gans bericht Ergevnisse hensichtlich de Existenz vun „verslöötelten“ Text in de Bibel ünnersöken, de Ereignisse, de völ Johren nah de Nedderschrift vun de Bibel stattfinnen deen, vörutseggt hemm sull. Dat Komitee führ twee tosätzliche Tests in den Geist vun Gans sien Experimenten dör. Beid Tests to Bestätigung vun de Existenz vun den vermeentlichen Code sünd aber fehlslahn.
Politisch Ansichten un Aktivitäten
[ännern | Bornkood ännern]Aumann is en Liddmaat vun de Professors for a Strong Israel (PSI), en överparteilichen rechts-konservativen Organisatschoon vun Akademikern to Ünnerstütten vun den Staat Israel, de gegen dat Oslo-Afkommen un gegen Afbau vun de Siedlungen in Westjordanland is.
He is in dat israeelsch politisch Spektrum wiet rechts antosiedeln.[3] He hett den Aftoog vun de israeelsch Siedler ut den Gazastriepen as „unmoralisch, unmenschlich und dumm“ betekent[4] He broch en Bispeel ut de Speeltheorie, dat Paradox vun de Erpresser, wobi he de Israelis as ratschonal un upklärt, de Araber as irratschonal un störrisch beteken dee.[5] 2010 hett he up de Fraag vun en Journalisten vun Maariv över dat Tosommenleven vun Jöden un Arabern seggt, dat Israel Zäune um de araabsch Städer in Israel bauen sull.[6] He hett seggt, dat Israel jöödsch blieven muss un Jöden un Araber in verscheeden Länner leven sullen.[7] De Universität Haifa hett ünner annern wegen Aumann sien rechtsradikal politisch Ansichten beslooten, hüm kien Ehrendokterwürde to verleehn, wat en Protest in den Lehrkörper vun de Universität nah sück truck.[8] In' August 2014 hett he in' Tosommenhang mit de Operation Protective Edge vörslahn, Israel sull en automatisch Wappensystem inrichten, dat jedes Mal, wenn Hamas en Rakeet up Israel affüert, automatisch en Rakeet up Gaza schütt.[9]
Utteknungen
[ännern | Bornkood ännern]Aumann kreeg tallriek Priesen un Ehrungen för sien wertschapswetenschaplich Arbeiten:
- 1962: Vördrag up den Internatschonalen Mathematikerkongress in Stockholm (Markets with a continuum of traders)
- 1978: Invited Speaker aup den Internatschonalen Mathematikerkongress in Helsinki (Recent developments in the theory of the Shapley value).
- 1993: Harvey Award för Wertschapswetenschapen
- 1994: Israel-Pries för Wertschapsforschung
- 2002: Emet-Pries för Wertschapswetenschapen
- 2005: Nobelpries för Wertschapswetenschapen tosommen mit Thomas Crombie Schelling „för hör grundleggend Bidrääg to de Speeltheorie un to'n beteren Verständnis vun Konflikt un Kooperatschoon“
- 2005: John-von-Neumann-Theorie-Pries
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Robert J. Aumann, Lloyd S. Shapley: Values of Non-Atomic Games, Princeton University Press 1972, ISBN 0-691-08103-4
- Robert Aumann, Werner Hildenbrand, Joachim. Rosenmüller: Essays in Game Theory and Mathematical Economics. In Honor of Oskar Morgenstern., Spektrum Akadadimscher Verlag Heidelberg 1981, ISBN 3-86025-972-5
- Robert J. Aumann, Sergiu Hart: Handbook of Game Theory with Economic Applications Volume 1 (Handbooks in Operations Research and Management Science), Elsevier Science 1992, ISBN 0-444-88098-4
- Sergiu Hart: Game and Economic Theory: Selected Contributions in Honor of Robert J. Aumann, University of Michigan Press, Ann Arbor 1995, ISBN 0-472-10673-2
- Robert J. Aumann: Repeated Games with Incomplete Information, MIT Press 1995, ISBN 0-262-01147-6
- Robert J. Aumann: Collected Papers - Vol. 1, MIT Press 2000, ISBN 0-262-01154-9
- Robert J. Aumann: Collected Papers - Vol. 2, MIT Press 2000, ISBN 0-262-01155-7
- Robert J. Aumann, Sergiu Hart: Handbook of Game Theory with Economic Applications (Handbook of Game Theory), North-Holland 2002, ISBN 0-444-89428-4
Enkeld Nahwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ 'Ehemaliger Schüler der Samson-Raphael-Hirsch-Schule erhielt Nobelpreis' In: VEH Informationen für Mitglieder, Nr. 100 Dezember 2005, S. 7 up: vehev.de
- ↑ Robert Aumann, Professor at Stony Brook University Wins Nobel Prize in Economics. Auf: Stonybrook.edu/economics, afropen an' 26. November 2013.
- ↑ Tamara Traubman: Aumann: Game theory proves failure of Oslo. In: Haaretz: 12. Oktober 2005.
- ↑ ibid.
- ↑ Oudeh Basharat: A Nobel laureate’s ignoble savages. In: Haaretz, 23. Dezember 2013.
- ↑ Michael Handelzalts: Israel’s culture wars: behind the scenes of the latest scandals. In: Haaretz, 13. Februar 2014.
- ↑ Revital Hovel, Yarden Skop: Haifa U. faculty protests denial of honorary doctorate to rightist economist. In: Haaretz, 7. Januar 2014.
- ↑ Hovel/Skop: op. cit.
- ↑ Carolina Landsmann: Automatic retaliation won't give Israelis inner peace. In: Haaretz, 26. August 2014.
