Pius II.
Pius II. (eegentlich Enea Silvio de' Piccolomini, lat. Aeneas - ok: Eneas - Sylvius; * 18. Oktober 1405 in Corsignano, nah ihm Pienza nömmt, bi Siena; † 14. August 1464 in Ancona) weer van 1458 bit 1464 Paapst un dormit Nahfolger vun Kalixt III.
He weer en bedüüdend Humanist, Schriever, Historiker, Poet un Gelehrter, Verehrer Boccaccios un begeistert vun de latiensch Klassiker.
Werdegang
[ännern | Bornkood ännern]Vör sien karklich Loopbahn hett Enea Silvio de' Piccolomini en Leben as Dichter un Lebemann führt un weer in sien Wirken widersprüchlich, ok as Paapst.
Up dat Konzil von Basel, an dat Enea af 1432 as Begleiter vun Kardinal Domenico Capranica deelnahm, hörr he to de Partei vun de Konziliaristen un weer af 1440 Sekretär vun de Gegenpaapst Felix V. 1442 weer he Gesandter vun dat Konzil an de Frankforter Rieksdag. Anfang 1443 is he in Deenst vun Friedrich III. treden, de wiederhenn Paapst Eugen IV. ünnerstööten de. Enea nehm nu en neutraal Positschoon in. De Tiet bit 1455 hett he vörnehmlich an den Hoff vun de Kaiser in de Wiener Neestadt un Graz verbrocht, ünner annern as kaiserlich Sekretär. König Friedrich III. hett sien Deensten schätzt as ok sien lockere Verse un hett hüm to’n „poeta laureatus“ kröönt. An de Universität Wien hull he während disse Tiet Vörlesungen över de Dichter vun de Antike un hett dormit en bedüüdend Infloot up den düütschen Humanismus utöövt.
1447 wurr Enea Bischof vun Triest, 1449 Bischof vun Siena un pääpstlich Legat in Düütschland. In dat Johr 1456 wurr he Kardinal un 1457 wurr he Fürstbischof vun Ermland; he betoon nu dat Primat vun den Paapst. In dat glieker Johr wurr he ok noch Archidiakon vun Xanten. An’ 19. August 1458 wurr he in en Konklave över dree Daag in Rom to’n Paapst wählt un an’ 3. September inthronisiert. De Wahl vun de Naam gellt as Anspeelung up den „pio Enea“ (den frommen Äneas) vun Vergil. As Paapst weer he nu en entscheedend Verfechter vun de Papalismus un hett um de Entscheedungsgewalt vun de Paapst in all karklich un weltlich Belangen kämpft. He is storven as he versööken de, en Heer tegen de Törken uptostellen.[1].
Pius II. is an’ 15. August 1464 in Ancona storven. Bisett wurrn is he toeerst in de Petersdom. 1614 wurrn de starvlich Överrest in de röömsch Kark Sant'Andrea della Valle överführt. De Fresken vun Pinturicchio, eegentlich Bernardino di Betto di Biagio (* um 1454 in Perugia; † 11. Dezember 1513 in Siena) in de Piccolomini-Bibliothek in de Dom vun Siena wiesen bedüüdend Statschonen vun sien Lebensweg. Paapst Paul II. is hüm denn upfolgt.
Wark
[ännern | Bornkood ännern]De humanistisch bildt Jurist un Poet Enea hett vun 1432 bi 1439 als Verteidiger vun dat Basler Konzil arbeidt un wurr 1440 Sekretär vun de Gegenpaapst Felix V. . Dorneben weer he en vun de elegansten un flietigsten Schriever vun sien Tiet. 1448 kunn he bi de Verhandlungen mitwarken, de to dat Wiener Konkordat föhren dee. Ok, bevör he Paapst wurr, hett he de Gefahr vun en törkischen islamischen Expansion erkennt. Dör sien Hööftwarken „Asien“ un „Europa“, de en umfaatend Kosmographie beinhollen de, kunn he sien umfangriek Weeten verarbeiten. Sien Hööftwark Asien hett he to’n Enn’ brocht, as he all Paapst weer un sien tweet Hööftwark Europa fehl blots noch de letzte Dörsicht. Beid Warken beinhollen de Geographie, de Sitten vun de Völker, de weltliche un de Karkenhistorie, as ok de wertschaplichen un sozialen Besünnerheiten. He betruck ok dat byzantinische Riek in sien Europa mit in. Dormit harr Enea as eerster den Kontinent Europa mit inhaltlich utführlich Dorstellungen beschreven. De klassisch kosmographisch stütt Warken hebbt Kolumbus bi de Planung vun sien Reisen deent. Eneas Warken wurrn bald druckt un in völ Utgaaven utgeven.
He reep all vör sien Tiet as Paapst to de Afwehr vun de Törken up, de an’ 23. Mai 1453 Konstantinopel erobert un Greekenland besett harrn. Up den Frankforter Rieksdag, de he as kaiserlich Kommissar leit hett, beswor Enea in en Reed över dree Stünn an’ 15. Oktober 1454, en Oord Europa-Armee uptobauen un föhr afsichtlich den Begreep „Europa“ siet de Karolinger Tiet weer in, wobi he tosätzlich de Christenheit un Vaterland mit upföhrt hett.
- ... „Wenn wir die Wahrheit gestehen wollen, hat die Christenheit seit vielen Jahrhunderten keine größere Schmach erlebt als jetzt; denn in früheren Zeiten sind wir nur in Asien und Afrika, also in fremden Ländern geschlagen worden, jetzt aber wurden wir in Europa, also in unserem Vaterland, in unserem eigenen Haus, an unserem eigenen Wohnsitz aufs Schwerste getroffen“[2].
Nah 10 Johren in Deensten bi Kaiser Friedrich III, hett he in dat Johr 1455 endgültig den Wiener Hoff verlaaten üm de Kurie to deen’n. In sien Memoiren hett sück Pius II. mit Abscheu an dat afkoort Speel ut dat Johr 1458 erinnert, wo he Paapst wurrr. He hett sien Geburtsstadt Corsignano to en idealen Renaissancestadt umbaut, de nah hüm Pienza heet. He weer ok de Stifter vun de Universität Basel, de 1460 grünnd wurr. Dör sien Verwicklung in de „Brixner Striet“ vun de Philosoph un Kardinal Nikolaus von Kues hett he sück aber vun de Apenlichkeit Düütschlands entfernt.
Bither harr man blots de Macht vun dat Christendom in Europa in den Vördergrund stellt un nu bahn sück de Säkularisierung an, wat Enea natüürlich all lang bekannt weer, bevör he Paapst wurr. Aber dat weer sien Problem, denn he wull unbedingt de olde pääpstlich Machtfülle weer herstellen. Deswegen harr he ok en Utnannersetten mit Georg von Podiebrad, den König vun Böhmen, de hüm wegen de vörslahn Staatenbund-Plan un de Verwiegerung, den Obedienzeid to leisten, en grooden Striet bescheren de.[3].
Warken
[ännern | Bornkood ännern]- Commentarii rerum memorabilium que temporibus suis contigerunt (Lebensbeschrievung)
- Historia Friderici III. sive Historia Austrialis [1]
- Commentarii de gestis Concilii Basiliensis
- Historia Bohemia
- De ritu, situ, moribus et conditione Germaniae
- Historia de duobus amantibus historia (De Euryalo et Lucretia) (Liebesgeschichte von Euryalus und Lucretia - en Lektüre för Schöler und Lateinlernende mit 15 Düppelsieden/Kapiteln)
- Epistula ad Mahumetem
- Asien
- Europa
- Tallriek Breefn an bedüüdend Persönlichkeiten
Literatur
[ännern | Bornkood ännern]- Kurt Adel (Hg.), Enea Silvio Piccolomini. Papst und Humanist, Graz/Wien 1962 (Stiasny-Bücherei, Bd. 111). (Eine Auswahl seiner Schriften in Übersetzung, Einleitung von Adel.)
- Thea Buyken, Enea Silvio Piccolomini. Sein Leben und Werden bis zum Episkopat, Bonn/Köln 1931.
- Europa - Geschichte einer politischen Idee, von R.H. Foerster - Nymphenburger Verlagshandlung Nr. 785 von 1967
- Heinrich Gottfried Gengler: Ueber Aeneas Sylvius in seiner Bedeutung für die deutsche Rechtsgeschichte. Junge, Erlangen 1860, 103 Seiten, online.
- Christopher B. Krebs, Negotiatio Germaniae. Tacitus' Germania und Enea Silvio Piccolomini, Giannantonio Campano, Conrad Celtis und Heinrich Bebel, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 2005 (Hypomnemata, Bd. 158) ISBN 3-525-25257-9.
- Michael Matheus / Lutz Klinkhammer (Hrsg.): Eigenbild im Konflikt. Krisensituationen des Papsttums zwischen Gregor VII. und Benedikt XV. WBG, Darmstadt 2009, ISBN 978-3-534-20936-1.
- Erich Meuthen, Pius II., In: Krause, Gerhard/Müller, Gerhard (Hg.), Theologische Realenzyklopädie, Bd. 26, Erlangen 1996.
- Adolf Schmidt, Enea Silvio Piccolomini: Deutschland. Der Brieftraktat an Martin Meyer, Köln/Graz 1962.
- M. Sodi u. A. Antoniutti, Enea Silvio Piccolomini. Pius Secundus Poeta Laureatus Pontifex Maximus, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2007 ISBN 978-88-209-7936-2
- Maria Antonietta Terzoli, Enea Silvio Piccolomini. Uomo di lettere e mediatore di culture. Gelehrter und Vermittler der Kulturen, Schwabe Verlag, Basel 2006 ISBN 978-3-7965-2258-1
- Georg Voigt, Enea Silvio de' Piccolomini, als Papst Pius II., und sein Zeitalter, 3 Bände, Berlin 1856–1863.
- Berthe Widmer, Enea Silvio Piccolomini. Papst Pius II., Basel/Stuttgart 1960.
- F.J. Worstbrock, Piccolomini, Aeneas Silvius (Papst Pius II.), in: Ruh, Kurt (Hg.), Die deutsche Literatur des Mittelalters: Verfasserlexikon, Bd. 7, Berlin 1989.
Film
[ännern | Bornkood ännern]- Över de Wahl to’n Paapst 1458: The Conclave. 2006, Speelbaas: Christoph Schrewe, imdb-Link:http://www.imdb.com/title/tt0452011/
Enkeld Nahwiesen
[ännern | Bornkood ännern]- ↑ Book: Europa - Geschichte einer politischen Idee, Siet 108
- ↑ Europa - Geschichte einer politischen Idee, Seite 86 - 87
- ↑ Europa - Geschichte einer politischen Idee, Seite 88 - 108
| Vörgänger | Amt | Nafolger |
| Kalixt III. | Paapst 1458 - 1464 |
Paul II. |
Weblinks
[ännern | Bornkood ännern]- Pius II. in de Katalog vun de Deutsche Nationalbibliothek
- Pius II. in Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 26, Duncker & Humblot, Leipzig 1888, S. 206
- Pius II. in Österreich-Lexikon
- Pius II. in’t Biographisch-Bibliographisch Kirchenlexikon
- Pius II. in’t Catholic Encyclopedia (engelsch, Utgaav 1913)
- UB Bielefeld - Epistolae familiares (digitale Rekonstruktion)