Anton Praetorius

Vun Wikipedia
Lippstadt

Anton Praetorius (* 1560 in Lippstadt/ Düütschland; † 6. Dezember 1613 in Laudenbach/ Bärgstrote) was en dütscher Pastoor, en reformeerten Theologen, Schriewersmann un Strieter tiegen dat Quiällen un de Prozesse an de Hexen.

Leben[ännern | Bornkood ännern]

Bok Vas Heidelbergense Praetorius

Anton Praetorius wauede Schoolmeester in Kamen/ Westfalen. 1586 gebar sien Wief Maria in Kamen iären Söhn Johannes. Anton Praetorius wauede dä eiste reformeerter Pastoor in diäm Duorp Dittelsheim, wo hei dä öllste Beschriewung van diäm 1. Grauten Fatt in diäm Schluott van Heidelbarg in Latiensch opsatt. Hei wauede 1596 Priäker an diäm fürstliken Huof in Birstein bi Frankfort an’n Main. 1597 mook dä Fürst Praetorius taum Bigehörigen van diäm Hexengericht. Praetorius gäng tiegen dat Quiällen an un suorgede dofüör, dat dä Frau frie koam. Dat es dä enzige üöverlieferde Fall, dat en Pastoor in dä Tied in ennem Prozäss dat Enne van diäm boisen Quiällen afverlangede - un domet düörkoam.

Hexen Prozäss

Praetorius verlous sein Amt as Pastoor bi diäm Fürsten un priäkede van 1598 an in Laudenbach.

Laudenbach Pastauer Haus

Unne diäm Decknoamen van sienem Söhn Johannes Scultetus brachde hei en Bauk "Gründlicher Bericht von Zauberey und Zauberern" tiegen dat Quiällen van Hexen un tiegen dä Biesterigge in´n Kopp doröver hiärut. 1602 was hei Manns genaug, sienen Noamen as Schriewer te gebruken. 1613 koam dä drüdde Oplage met ennem Vüörword van iäm sewes hiärut. 1629 gäven unbekannte Lü dä vaiete Oplage van diäm "Bericht über Zauberey und Zauberer" hiärut.

Dood[ännern | Bornkood ännern]

Anton Praetorius is gestuorven an´n 6. Dezember 1613 in Laudenbach/ Bärgstrote.

Böker van Praetorius[ännern | Bornkood ännern]

Praetorius: Bericht von Zauberey 1602
  • Vas Heidelbergense, Heidelbarg, Oktober 1595 1. Grauten Fatt in diäm Schluott van Heidelbarg
  • Gründlicher Bericht von Zauberey und Zauberern. Durch Joannem Scultetum Westphalo-camensem 1598 (Johannes Scultetus es en Decknoame füör Anton Praetorius)
  • Gründlicher Bericht von Zauberey und Zauberern: kurtz und ordentlich erkläret durch Antonium Praetorium, Lich, 1602. Nigge Oplage 1613 un 1629
  • De Sacrosanctis Sacramentis novi foederis Jesu Christi, Lich, 1602

Schriewdum (in Dütsch)[ännern | Bornkood ännern]

  • Hartmut Hegeler: Anton Praetorius, Kämpfer gegen Hexenprozesse und Folter, (Strieter tiegen dat Quiällen un dä Prozässe an dä Hexen) Unna, 2002 ISBN 3-9808969-4-3
  • Hartmut Hegeler und Stefan Wiltschko: Anton Praetorius und das 1. Große Fass von Heidelberg, (1. Grauten Fatt in diäm Schluott van Heidelberg) Unna, 2003, ISBN 3-9808969-0-0
  • Hartmut Hegeler, Anton Praetorius - Widerstand gegen Folter und Hexenprozesse in der Wetterau, von Hartmut Hegeler, De Pii Magistratus Officio - Kirchenreform und Fürstenpflicht, (Latiensche Originalschriewstück ut diäm Joar 1596 an Wolfgang Ernst, Graof van Büdingen, met dütscher Üöversettung), 2006

Weblenken[ännern | Bornkood ännern]