Zum Inhalt springen

Syrien

Vun Wikipedia
الجمهورية العربية السورية
al-Dschumhūriyya al-ʿarabiyya as-sūriyya
Araabsche Republik Syrien
Flagg vun Araabsche Republiek Syrien Wapen vun Araabsche Republiek Syrien
(Flagg) (Wapen)
Wahlspröök: keen Motto
Natschonalhymne: Humat ad-Diyar
Woneem liggt Araabsche Republiek Syrien
Hööftstadt Damaskus
35° 42′ N, 51° 25′ O
Gröttste Stadt Damaskus
Amtsspraak Araabsche Spraak
Regeren
Präsident
Baas vun de Regeerung
Präsidialrepubliek
Baschar al-Assad
Hussein Arnus
vun Frankriek

17. April 1946

Grött
 • Allens
 • Water (%)
 
185.180 km²
? %
Inwahnertall
 • 2010 afschätzt
 • Inwahnerdicht
 
20.960.588 (2010)
112,5/km²
Geldsoort 1 Syyrsche Lira
([[ISO 4217|]])
BBP 52.524 Mio. US$ (69.) $ (2008)

4.887  US$ (112.) $ je Kopp

Tietzoon UTC+2 / UTC+3 (ca. April-Oktober) (UTC)
Internet-TLD .sy
ISO 3166 SY
Vörwahl ++963
De Golanbarge sünd mit rekent, ofschoonst de vun Israel besett sünd
Koort vun dat Land
Koort vun dat Land

Syrien (amtlich Araab’sche Republiek Syrien, araab.: الجمهورية العربية السورية al-Dschumhūriyya al-ʿarabiyya as-sūriyya) is en Staat in Asien un höört to dat Maschrek. Syrien grenzt in'n Süden an Israel un Jordanien, in'n Westen an den Libanon un de Middellannsche See, in'n Norden an de Törkei un in'n Osten an den Irak. Nich wiet af vor de Küst vun dat Land liggt dat Eiland Zypern, wat nich to Syrien tohören deit. Mit um un bi 185.000 km² is Syrien meist half so groot, as Düütschland.

De Naam Syrien kummt ut de Greeksche Spraak.In dat Ole Testament in de Bibel weert de Gemarken vun dat hüdige Land up Hebrääsch „Aram“ nömmt. De ole araabsche Naam for dat Land weer bit in de Nutied bilad asch-scham un nich Syrien. De hüdige korte Form heet „Sūriyā“ (|سوريا) un „Sūriya“ (|سورية, wenn dat Enn utspraken warrt „Sūriyatun“).

Landschop bi Aleppo

Syrien liggt up bi 193 km an de Oostküst vun de Middellannsche See, just in'n Norden vun den Libanon. Langs düsse Küst gifft dat en small Siedland. Un langs düt Siedland loopt, bi 20 km af vun de Küst, de Alawitenbarge. De ehre ööstliche Kant fallt piel af na dat Siedland vun den Orontes, wat bannig fruchtbor is. Ööstlich slutt sik dor dat Kalksteenmassiv vun Noordsyrien an. Dor hannelt sik dat geoloogsch um den hoochdrückten Westrand vun dat platte Land vun Zentralsyrien bi. Na Osten to fallt dat sacht af. Wieter na Süden to warrt düt platte Land gegen den Westen afgrenzt dör de Barge vun den Anti-Libanon mit de 2.814 m hogen Topp vun den Hermon (arab.:|جبل الشيخ, Dschabal asch-Schaich). Dor liggt jummers Snee up. Hier springt lüttje Strööm un Beken ut'e Eer, wo dat ganze Johr Water in is, dormank de beiden Strööm Barada un Aouaj, de Water na de Oaas Ghuta hen bringt, de um Damaskus umto liggt.

Up dat hoge platte Land in'n Osten un Süüdosten vun Syrien breedt sik de Wööst vun Syrien ut. In ehre Midden warrt se unnerbraken vun lüttjere Keden vun Hövels un na de Sieke vun den Euphrat to fallt se lütt bi lütt af. In'n Noordosten vun Syrien snitt de Euphrat de Kanten vun de Wööst dör. Na Norden hen folgt denn en fruchtbor Siedland, de Dschazira. In'n Süüdwesten liggt de Hauran mit dat Vulkanmassiv vun den Dschebel ad-Duruz. He is de ööstliche Grenz na de Wöstenstepp hen. De wichtigsten Ströme in Syrien sünd de Euphrat [676 km) un de Orontes (325 km). Syrien hett blot een Eiland in de Middellannsche See, dat is Aruad.

Winter in de Golanbarge

Dat Klima is dröge un tämlich heet, man dat kummt doch fökener vor, dat dat mol freren deit.

In’n Osten gifft dat en dröög, kontinental Steppen- un Wöstenklima. In’n Summer is dat heet un in’n Döörsnitt fallt in’t Johr unner 118 mm Neddersläge. In’n Westen an de Küst regeert en Middellannsch Seeklima. Dor liggt de Nedderslag in’t Johr in’n Döörsnitt bi um un bi 500 mm. In de Barge is dat kuller un dat regent ok mehr.

Deerter un Planten

[ännern | Bornkood ännern]

Siet Dusende vun Johren is Syrien midderwielen vun Minschen besiedelt. Vundeswegen sütt dat man minne ut mit Deerter un Planten. Grote Söögdeerter gifft dat blot noch, wenn man Nutzdeerter mit inrekent. Ok Dromedare sünd man knapp to finnen. Blot bi de Vagels sütt dat anners ut, dor gifft dat 354 Sorten. Syrien is as Land to’n Dörflegen wichtig for Togvagels. Dat is en Henwies weert, dat de roore Holtrapp, de in de ganze Welt in grote Gefohr is, in Syrien in’t Johr 2002 wedder sehn wurrn is. In dat Platteland bi Aleppo, dat hooch liggen deit, is de Goldhamster tohuse. 23 Sorten Fladdermüse gifft dat in dat Land.[1] De Planten, de dat an un for sik in Syrien mol geven hett, sünd al siet de Ole Tied roor wurrn, vunwegen, dat de Hölter dormols al afneiht un de Weiden vun dat Veeh un Lüttveeh affreten wurrn sünd. Holt is meist nich mehr to finnen in dat Land. Dat gifft woll noch en lüttjen Rest vun Aleppo-Föhren un Libanon-Zedern. Faken sünd avers Ööl- un Fiegenböme anplant wurrn.

Syrien is, achter de Palästinensische Autonomierebeden, Israel un Libanon dat Land mit de hööchste Inwahnerdicht in den Nahen Osten. Binnen dat Land verscheelt sik dat, je na de Gegend, allerhand. Mit de hööchste Inwahnerdicht gifft dat in de Ghuta-Oaas un de gesamte Region um Damaskus, Aleppo un dat Bargland nöördlich un westlich bit na den Afrin-Stroom hen. Siet de eerste Hälft vun dat 20. Johrhunnert wasst de Inwahnertahl in de noordööstliche Region al-Dschazira. Dor sünd Minschen hen umsiedelt wurrn un Water is na düsse Gemarken henbrocht wurrn. In de Wööst vun Syrien leevt Minschen blot in en paar Oasen dat ganze Johr over.[2] Allgemeen treckt jummers mehr Syrers na de Städer hen. Alltohopen is de Inwahnertahl vun dat Land in dat 20. Johrhunnert bannig anstegen. Na den Eersten Weltkrieg hefft dor um un bi 1,5 Mio. Lüde wahnt. 1938 sünd in de negen Provinzen (mit Latakia un Dschebel ad-Duruz) 2.487.027 Inwahners tellt wurrn.[3]1970 weern dat al 6.299.000 wurrn un dor sünd de 340.000 Beduinen un de 240.000 Flüchtlinge ut Palästina noch nich mol mitrekent wurrn.[4] For 2010 sünd 20.960.588 Inwahners utrekent wurrn.[5]

De meisten Inwahners vun Syrien sünd Arabers. Se föhlt sik as een kulturell Gemeenschop mit de araabschen Inwahners vun de Naberlänner („araabsche Nation“). Tomeist sünd se Sunniten, en Minnerheit höört to annere Twiege vun den Islam oder sünd ok Christenlüde.

De tweet gröttste Volksgrupp mit en egen Spraak in dat Land sünd de Kurden. 1979 is ehr Andeel an de ganzen Inwahners up um un bi negen Perzent taxeert wurrn. Veel Kurden sünd twuschen 1924 un 1938 ut de Törkei in dat Land kamen, as dat dor en Reeg vun Upstänn vun de Kurden geven harr, de vun dat töksche Militär dalslahn wurrn weern. So siedelt de meisten Kurden langs de törksche Grenz. Knapp de Hälft vun de Kurden in Syrien leevt in de Region Kurd Dagh noordwestlich vun Aleppo. Dor, un ok in de noordööstliche Provinz al-Hasaka maakt se de Mehrheit ut. Vunwegen, dat dat up’n Lanne in de Barge keen Arbeit gifft, sünd allerhand Kurden na de Grootstäder Aleppo un damaskus hentagen. 10 bit 15 % vun all Kurden leevt in Hayy al-Akrad, en Stadtdeel vun Damaskus, unnen an den Dschabal Qāsiyūn.[6] De Jesiden weert meist to de Kurden torekent. Dor hannelt sik dat um en religiöse Minnerheit mit en paar Dusend Maten bi, de in de Barge twuschen Aleppo un Afrin un in Dörper um Amude un Quamishli ganz buten, in’n Noordosten leevt.

Armeensche School in Aleppo

De meisten Armeniers sünd twuschen 1925 un 1945 as Flüchtlinge ut de Törkei na Syrien kamen. Se maakt um un bi twee bit dree Perzent vun de Inwahners vun dat Land ut. Dree Viddel vun jem wahnt in Aleppo un bi 20 % sünd se in Damaskus tohuse. De annern verdeelt sik up de gröttern Städer, sunnerlich in de Dschazira-Region. De Armeniers höört grotendeels to de Armeensch-Apostoolsche Karken to, anner sünd ok armeensch-kathoolsch. De meiste kaamt weertschopplich ganz goot torecht un sünd in Hannel, Lüttindustrie un Handwark togange.

De Turkmenen hefft sik wiethen in de Sellschopp mank de Arabers assimileert. Fröher sünd se Halfnomaden ween un hefft in de Dschazira Veehtucht bedreven oder Ackerbo an’n unnern Euphrat um Aleppo to. Se sünd Sunniten.

Ok Sunniten sünd de Tscherkessen. Se sünd an’t Enn vun dat 19. Johrhunnert ut den Kaukasus verdreven wurrn. Dorna hefft se sik in de Hauran-Region dallaten, sunnerlich um Qunaitra rum. Dor hefft se sik sunnerlich befaat mit den Anbo vun Koorn un mit Veehtucht. 1979 is ehre Tahl up 55.000 taxeert wurrn. Veel vun jem harrn in de Kolonialtied in de franzöösche Armee deent, vundeswegen sünd se vun de Arabers lang scheef ankeken wurrn.[7] De Aramäers un Assyrers höört to christliche Karken, de unner den egen Naam Suryoye tohopenfaat weert. Meist sünd se Liddmaten vun de Syyrsch-Orthodoxe Karken vun Antiochien. Assyrers an sik höört to de Assyyrsche Kark vun den Osten to. Dor sünd se Nestorianers mit. De Spraak for de Liturgie in de Karken un ok de Alldagsspraak is Aramääsch, de ehr Twieg in düsse Gemarken Syyrsch nömmt warrt. Se leevt sunnerlich in de Provinz al-Hasaka. Veel vun jem sünd [[1933 bit 1936 ut den Irak utbüxt, wo se verfolgt wurrn sünd. De Franzosen hefft jem denn, mit Hölp vun den Völkerbund, in Tall Tamir (an’n Chabur, noordwestlich vun al-Hasaka) unner brocht. Bit in de 1970er Johre harr se dor umto bi 20 Dörper grünnt, nadem se dat Land eerst mol mit Water bruukbor maakt harrn. Midderwielen sund en ganzen Barg utwannert vunwegen, dat dat weertschopplich slecht lopen deit.

Denn gifft dat ok noch bi 476.000 (2002) Flüchtlinge vun de Palästinensers. Un na den Irakkrieg sünd dor noch mol 200.000 Flüchtlinge (2009) ut den Irak to kamen. Mank de Irakers sünd allerhand Assyrers. Veel vun jem hefft sik in Dscharamana dallaten.

De Amtsspraak in Syrien is Hoocharaabsch. De grote Mehrheit vun de Inwahners snackt dat ok. As Umgangsspraak warrt avers ok en regionalen Dialekt bruukt, dat is dat so nömmte Syyrsch-Araabsch. Sunnerlich in de Utspraak verscheelt sik dat vun dat Standardaraabsch.

Bi 75% vun de Syrers sünd Muslime un höört to den Twieg vund e Sunniten to. 6% sünd Nusairiers (Alawiten). Veel Offziere bi dat Militär un en groten Deel vund e Elite, de in dat Land dat seggen hett, höört to düssen Glovenstwieg. Ok de Familie Assad sünd Nusairiers. Schiiten gifft dat in Syrien nich veel un se hefft ok nich veel to seggen. De Ismaeliten hefft sik vun de Schiiten afspleten. Se maakt bi 1% vun de Inwahners ut.

2% vun de Syrers sünd Drusen. Se siedelt sunnerlich in de Barggemarken mit den sülvigen Naam, den Dschebel ad-Duruz.

Maronitenkark Sankt-Elias in Aleppo

Bi 15% vun de Syrers sünd Christen. Se höört to allerhand verscheden Konfessionen to. In de Gemarken vun Damaskus, Homs un Aleppo wahnt se vun Ollers in ehre Dörper. De Melkitenkarken sünd een vun de gröttsten christlichen Gemenen. Se leevt besunners binnen in dat Land, un ehr Patriarch Ignatios Hazim hett sien Seet in Damaskus. Annere bekennt sik to de Armenierkarken (k.b.) un to de Syyrsch-kathoolsche Karken, de mit Rom verbunnen is. Grote Syyrsch-orthodoxe Karken kann een in’n Noordosten andrepen. Assyrers, de to de Apostoolsche Karken vun den Osten tohöört, leevt sunnerlich langs den Chabur in’n Noordosten. Dor höört um un bi 30.000 Lüde to. In’n Noordosten finnt sik ok de Chaldäerkarken. Dor höört bi 14.000 Lüde to. Ehr Hööft is Antoine Audo, Bischop vun Aleppo. Bi 424.000 Syrers sünd Maroniten. Dat sünd bi 2% vun de Inwahners vun dat Land.[8] In dat Land gifft dat ok noch en Reeg vun protestantsche un kathoolsche Gemenen. Allerhand syyrsche Christenlüde sünd midderwielen utwannert na Libanon, Sweden un na de USA.

Jöödsche Hochtied in Aleppo (1914)

Veel Joden gifft dat vundagen nich mehr in Syrien. Se leevt in Aleppo un Damaskus. 1943 sünd se up en Tahl vun 43.000 taxeert wurrn, 1978 weern dat noch bi 4.500.

Politisch System

[ännern | Bornkood ännern]
Baschār al-Assad

Na de Verfaten vun 1973 is Syrien offiziell en sozialistische Volksrepubliek mit Präsidialsystem. Man de facto regeert blot een Partei, dat is de Baath-Partei vun Syrien. Se hett de ganze Politik vun dat Land in’e Hand. Dormit dat avers na Demokratie utsehn deit, gifft dat ok en Reeg vun lüttjere Blockparteien, de all in en Koalition mit de Baath-Partei staht. An un for sik hannelt sik dat bi de Regeerung in Syrien um en Diktatuur.

De Grundlaag vun de Verfaten is, na Artikel 3, de Scharia as hauptsächlichen Born for de Legislative.[9] Dat Eh- un Familienrecht warrt in Syrien dor na bestimmt, to welcke Religion de Lüde tohöört. For Moslems gellt de Scharia. For kathoolsche Christenlüde is de Codes iuris canonici in Bruuk.[10]

Staatshööft, Inhebber vun de Exekutive un böversten Befehlhebber vun de Strietkräft is de Präsident, de mit allerhand Vullmachten utstaffeert is. He warrt na de Verfaten vun dat [Parlament]] upstellt un denn for seven Johre direkt wählt. He bestimmt de Richtlienen vun de Politik, sett de Regeerung (unner Vorsitt vun den Ministerpräsidenten) in un kann ehr ok wedder afsetten un hett dat Recht, Gesette in Gang to bringen un Veto in to leggen. De Präsident mutt na de Verfaten en Moslem ween. Dat Minnstoller, um Präsident to weern, is vun 40 up 34 Johre runner sett wurrn, nadem de Söhn vun den langjöhrigen Präsidenten Hafiz al-Assad, Baschar al-Assad eerst 34 Johre oold weer, as sien Vadder sturven weer.

Upstand in Syrien 2011/2012

[ännern | Bornkood ännern]

Vun dat Vörjohr 2011 af an hett dat mit dat so nömmte Vörjohr in Arabien ok in Syrien bannig Protest vun de Inwahners gegen de Regeerung geven. De Sekerheitskräft un de Armee sünd dor mit schier Gewalt gegen an gahn. Vun den Harfst 2011 af an regeert in dat Land de Borgerkrieg. De UNO sehht, dor weern bit Dezember al mehr as 5.000 Minschen bi umkamen.[11].

  1. Adwan Shehab, Ahmet Karataş, Zuhair Amr, IbrahimM Mamkhair, Mustafa Sözen: The Distribution of Bats (Mammalia: Chiroptera) in Syria. Vertebrate Zoology, 57 (1) 2007, Seiten 103–132. (online)
  2. Eugen Wirth: Syrien, eine geographische Landeskunde. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 1971, Karte 7
  3. Naval Intelligence Division (Hrsg.): Syria. B. R. 513 (Restricted). Geographical Handbook Series. April 1943. Archive Editions, Buckinghamshire 1987, S. 191
  4. Richard F. Nyrop, S. 51
  5. Syrien. World Gazetteer
  6. Richard F. Nyrop (Hrsg.): Syria, a country study. Foreign Area Studies. The American University, Washington D. C. 1979, S. 58
  7. Richard F. Nyrop, S. 60
  8. Statistics by Diocese by Catholic Population.
  9. Verfassung Syriens vom 13. März 2003 http://www.servat.unibe.ch/icl/sy00000_.html
  10. Vorb. zu Art.13ff. EG in Staudinger, Kommentar zum BGB
  11. Syrien: UN rechnet mit mehr als 5000 Toten, [1], 13. Dezember 2011, togrepen an’n 13. Dezember 2011