Rudolf Ernst Keller
(Bökeree vun dat Schweizerische Idiotikons, in Zürich)
Rudolf Ernst Keller oder Ruedi Keller, (* 3. März 1920 in Winterthur; † 19. Oktober 2014 in Altrincham, Cheshire) weer een Swiezer Germanist, de in de Tied vun 1960 bet 1982 an de engelsche Universität Manchester den Leerstool för düütsche Spraak un öllere düütsche Literatuur harr. Bekannt worrn sünd besünners siene Arbeiden to de düütsche Spraakhistorie un sien Ünnersöök över de düütsche Ümgangsspraak un de düütschen Dialekten.
Leben
[ännern | Bornkood ännern]Keller keem in Winterthur in’n Swiezer Kanton Zürich op de Welt un is daar ook opwussen. He besöch hier de Kantoonschool un studeer vun 1939 bet 1944 an de Universität Zürich Anglistik un Germanistik. Siene Lerers weren ünner anner Eugen Dieth, Rudolf Hotzenköcherle, Manu Leumann, Otto Gröger un Manfred Szadrowksy. 1944 maak Keller sienen Dokter mit ene Dissertatschoon över’t Thema Die Ellipse in der neuenglischen Sprache als semantisch-syntaktisches Problem. Denn arbeid he twee Jaren lang as Schoolmeister in Winterthur un trock na de Tied na England hen.
1946 maak de Universität Manchester em Lecturer un 1947 Assistent Lecturer. 1949 maak he in Manchester enen Master of Arts, arbeid denn bet 1952 wedder as Lecturer an dat Royal Holloway College vun de Universität London un denn as Senior Lecturer wedder in Manchester. 1960 is he daar op den Henry Simon Chair of German Language and Medieval German Literature beropen worrn. De Leerstool harr he bet dat 1982 eremiteert worrn is. In de Tied maak he dat germanistsch Afdeel in Manchester dat mit dat wichtigste Afdeel in Grootbritannien; Midde vun de 1980-Jaren worrn fiev vakante Leerstööl mit Afsolventen uut Manchester besett.[1]
Twüschen 1968 un 1970 wark Keller as Dekaan in siene Fakultäät un weer vun 1976 bet 1979 Pro-Vizekanzler an de Univeristät Manchester.
Keller weer een mang den eersten korresponderend Liddmaten vun dat Institut für Deutsche Sprache in Mannheim, dat in Grootbritannien leert het. 1981 teken em dat Goethe-Institut för sienen Bidrag üm den düütsch-britschen Dialog mit de Goethe-Medaille uut. 1999 geev de Tiedschrift German Life and Letters ene Spetschaaluutgaav Keller to Eren ruut.
Ünnersöök
[ännern | Bornkood ännern]Keller bröch Warken över de düütsche Spraak allgemeen, över de düütsche Ümgangsspraak, de düütschswiezersche Diglossie un över düütsche Dialekten ruut. Dat weer em man ook wichtig in Grootbritannien dat Verständnis för de düütsche Spraak un Kultuur vöörrantobringen.
Siene Arbeiden över dat spraken Düütsch harrn in Düütschland lange groten Inflood un weren de Grundlaag för vele Forschfragen.[1]
Dat Wark German Dialects. Phonology ans Morphology uut’n Jaar 1961 (mit Nadruck 1979) weer de eerste detailrieke Översicht to de düütschen Dialekten op Engelsch un kreeg ook in’n düütschen Spraakruum veel Lov. In dat Wark stellt he dat Luud- un Formensysteem vun acht Dialekten synchroon un diachroon vöör– Zürichdüütsch, Berndüütsch, Noordelsässisch, Hessisch (üm Darmstadt), Overöösterriekesch, Luxemborgsch, Westfäälsch (Mönsterland) un Noordneddersassisch (Nedderelv bi Hamborg) –, je mit enen Text in Transkriptschoon un enen Glossar. Anner Publikatschonen üm de Dialektologie weren to’n Bisppel över dat Luudsysteem, vun dat Nedderalemannsch un vun den hoogalemannschen Dialekt in dat süüdbaadsche Jestetten.
Groten Tospraak geev dat ook för siene Spraakhistorie The German Language uut dat jaar 1978, de sik an Germanistiksutdenten man ook interesseert Laien richt. De Uutgaav, de Karl-Hein Mulagk, in’t Düütsche översett het (Die deutsche Sprache und ihre historische Entwicklung) keem in twee Oplagen ruut (1986 un 1995).
Schriften (Uutwahl)
[ännern | Bornkood ännern]Monographien
- Die Ellipse in der neuenglischen Sprache als semantisch-syntaktisches Problem. Gehring, Winterthur 1944 (ook Diss. Univ. Zürich).
- German Dialects. Phonology and Morphology. With selected texts. Manchester University Press, Manchester 1961, Nadruck 1979.
- Jestetten, Kreis Waldshut. Niemeyer, Tübingen 1970 (Phonai, Deutsche Reihe, Band 7), S. 11–89.
- The German Language. Faber and Faber, London 1978 (The Great Languages).
- Deutsche Ausgabe: Die deutsche Sprache und ihre historische Entwicklung. Bearbeitet und übertragen aus dem Englischen, mit einem Begleitwort sowie einem Glossar versehen von Karl-Heinz Mulagk. Buske, Hambrg 1986, 2. unverännert Oplaag 1995.
Essays
- Die Bewahrung der alten Hochzungenvokale im Niederalemannischen. In: ZMaF 29 (1962), S. 329–340.
- Zur Phonologie der hochalemannischen Mundart von Jestetten. In: Phonetica 10 (1963), S. 51–79.
- The Language of the Franks. In: BJRL 47 (1964), S. 101–122.
- Some Problems of German Umgangssprache. In: TPhS (1966), S. 88–106.
- Der Umwandlungsprozeß eines mundartlichen Lautsystems. In: Verhandlungen des 2. Internationalen Dialektologenkongresses. Band 2. Hrsg. vom Ludwig Erich Schmitt. Steiner, Wiesbaden 1967, S. 446–451.
- Diaglossia in German-Speaking Switzerland. In: BJRL 56 (1973), S. 130–149.
- Spoken German. In: BJRL 64 (1981), S. 117–140.
- The Impact of Ideology on the German Vocabulary. In: TPhS (1981), S. 118–135.
Literatuur
[ännern | Bornkood ännern]- Linguisten-Handbuch. Biographische und bibliographische Daten deutschsprachiger Sprachwissenschaftlerinnen und Sprachwissenschaftler der Gegenwart. Ruutgeven vun Wilfried Kürschner. Narr, Tübingen 1994. ISBN 3-8233-5000-5. Bd. 2, S. 444.
- Martin Durrell: Professor R. E. Keller (1920–2014). Nachruf in der Zeitschrift des Germanic Institute der Universität London, 2015.
- Rudolf Ernst Keller: Jestetten, Kreis Waldshut. Niemeyer, Tübingen 1970 (Phonai, Deutsche Reihe, Band 7), S. 11.