Neanderdaal
Dat Neanderdaal is en lüttjet Daal in Noordrhien-Westfalen, wo de Düssel dörfleten deit. Dat liggt bi 12 km ööstlich vun Düsseldörp. Dat Daal höört hüdigendags to de Städer Erkrath un Mettmann. 1856 is dat Neanderdaal beröhmt wurrn, as dor de eersten Knaken un Överresten vun den Neanderdaler in funnen wurrn sünd.
Utsehn vun dat Daal[ännern | Bornkood ännern]
An un för sik is dat Neanderdaal en Kalksteen-Canyon ween, de wiet un siet bekannt weer för sien ruge Gestalt, för siene Waterfäll un Höhlen. Man dör de Minenindustrie sünd in dat 19. un 20. Johrhunnert meist all Kalksteenfelsen afboot wurrn un dat Utsehn vun dat Daal hett sik bannig ännert. Just bi so'n Minenarbeiden sünd de Knaken vun den eersten Neanderdaler in en Höhl funnen wurrn. Hüdigendags gifft dat de Höhlen un ok de Felsen, wo de Höhl in legen harr, nich mehr.
Naams[ännern | Bornkood ännern]
In dat 19. Johrhunnert hett dat Daal den Naam Neanderhöhl harrt. Na 1850 is dat denn Neanderdaal nömmt wurrn. Sien Naam hett dat kregen vun Joachim Neander, en Pastor, Schriever un Komponisten ut Bremen in dat 17. Johrhunnert, de dormols Rekter vun de reformeerte Latienscholen in Düsseldörp ween is. He hett to'n Dichten un Komponeern faken Utflöög na dat Neanderdaal maakt un hett sik dor verminnert un siene Warken tostanne kregen. Vördem hett dat Daal Das Gesteins heten un ok Das Hundsklipp.
De wetenschoppliche Naam vun den Neanderdaler is Homo neanderthalensis oder Homo sapiens neanderthalensis. Dor schrifft sik dat hoochdüütsche Woort Tal noch mit en -h. 1901 hett dat in Düütschland en Rechtschrievreform geven un dat -h is wegfullen. In den wetenschopplichen Naam is dat avers bestahn bleven. De Taxonomie blifft bi de Schrievwiese vun de Tied, wo de Naam upstellt wurrn is. Ok de Bahnhoff, de nich wiet af is, heet noch hüdigendags Neanderthal, vunwegen dat de Iesenbahn al 1879 boot wurrn is.
1999 sünd noch mehr Knaken funnen wurrn, as de Grund unnersöcht wurrn is an de Stäe, wo 150 Johre vördem de Felsen un de Höhl in'n Dutt maakt wurrn sünd.
Neanderthal-Museum un Iestied-Wildhecken[ännern | Bornkood ännern]
Dat nee Neanderdaal-Museum befaat sik sunnerlich mit de Geschicht vun den Neanderdaler un vun den Minschen. Düsse Geschicht warrt dor präsenteert. Midderwielen kaamt bi 170.000 Besökers in’t Johr.[1] Dor sünd veel Schoolklassen mank. En Utstellung wiest de Minschheit ehren langen Weg ut de Savannen in de Grootstäder. Dat Museum arbeit veel mit moderne Audiosystemen un Multimedia-Biller. Ok klassische Medien, as Schaustücken un Lesetexten weert bruukt.[1] Sunnerlich geiht dat um den Neanderdaler. Dor weert Figuren vun wiest, de seht ut, as wenn se lebennig weern. Düsse Figuren sünd up de Grundlaag vun de Original-Schädels wetenschopplich herstellt wurrn. De echten Knaken un Skelettresten, de in dat Neanderdaal funnen wurrn sünd, de sünd avers hüdigendags nich in dat Neanderdaal-Museum, man in dat Rheinische Landesmuseum in Bonn to sehn. Dor sünd se 1877 hen verköfft wurrn. Regelmatig gifft dat ok Utsellungen över annere Themen, de nich allto wiet af sünd, as över den Mann vun dat Hauslabjoch (beter bekannt as „Ötzi“) oder de Himmelsschiev vun Nebra.
De Fundstäe achter den Ravensteen is an’t Enne vun de 1990er Johren wedder funnen wurrn. Midderwielen kann een dor henlopen un sik de ganze Sake ankieken. Dat sünd bloß en paar hunnert Meter vun dat Museum bit an düsse Stäe.
Dat Iestied-Wildheck Neanderdaal is 1935 inricht wurrn un is bi 23 Hektar groot. Dor leevt Aarden vun Deerter in, de to den Neanderdaler siene Tieden ok hier leevt hefft, as Heckrinner, Tarpanen un Wisenten. De Heckenrinner treed an de Stäe vun den Urossen, de al 1627 utstorven is.