Middeldüütsche Dialekten

Middeldüütsche Dialekten na 1945

De middeldüütschen Dialekten sünd een Dialektgrupp vun dat Hoogdüütsche. Se hebbt vergleken mit dat Böverdüütsch den hoogdüütschen Luudwannel man deelwies mitmaakt.

Rebeed

Middeldüütsche Dialekten sünd in dat Rebeed twüschen den Benrather Lien in’n Noorden un Speyerer Lien in’n Süden begäng. Den hoogdüütschen Luudwannel maken se annerster as dat Nedderdüütsch in’n Noorden mit, hebbt den Wannel man sik so stark ümsett as de böverdüütschen Dialekten in’n Süden. Dat Rebeed langt vun’n Elsass in’n Süden langs de Main bet in de Arzbargen un in’n Noorden vun Aken över Noordhessen bet na Süüdbrannenborg.

Ünnersöök

De Naam middeldüütsch keem op, as dat den eersten Ünnersöök to den Dialekten geven het.

Eerst weer alleen de Ünnerscheed twüschen nedderlandsch oder nedderdüütsch gegenöver böverladnsch oder böverdüütsch begäng. Mit den eersten Ünnersöök an den düütschen Dialekten keem ruut, dat de hoogdüütsche Luudwannel, de wichtigsten Ünnerscheed twüschen nedder- un hoogdüütsch uutmaakt, man in enen breiden Streep twüschen nedder- un böverdüütsch nich vullstännig ümsett worrn is. So keem för dat Rebeed de Begreep Middeldüütsch op.

Dialekten

• Westmiddeldüütsch
  • Middelfranksch
    • Ripuaarsch
    • Moselfranksch
  • Rhienfranksch
    • Pälzisch
    • Hessisch
• Oostmiddeldüütsch
  • Döringsch-Böversassisch
    • Döringsch
    • Böversassisch
    • Arzgebirgsch
  • Süüdmarksch
  • Lausitzisch-Slesisch
    • Lausitzisch
    • Slesisch
  • Hoogpreußisch (†)
• Övergang Middel- na Böverdüütshch
  • Oostfranksch
  • Süüdfranksch

Literatuur

• Werner Besch (Ruutgever): Dialektologie. Ein Handbuch zur deutschen und allgemeinen Dialektforschung (= Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft. Band 1). 2 Bände. Walter de Gruyter, Berlin 1982, 1983, ISBN 3-11-005977-0, 3-11-009571-8. Ünner anner: Peter Wiesinger: Die Einteilung der deutschen Dialekte. Zweiter Halbband, S. 807–900, besünners S. 846–872.
• Heinrich J. Dingeldein: Sprachvarietäten in 'Middeldeutschland'. Gebrauch und Räumlichkeit. In: Gerhard Stickel (Ruutgever): Varietäten des Deutschen. Regional- und Umgangssprachen (= Institut für deutsche Sprache. Jahrbuch 1996). Walter de Gruyter, Berlin / New York 1997, S. 109–141 (Digitalisat).

• Gerhard Eis: Historische Laut- und Formenlehre des Middelhochdeutschen (= Sprachwissenschaftliche Studienbücher). Carl Winter, Heidelberg 1950, S. 151–155: Die md. Dialekte.
• Hermann Paul: Middelhochdeutsche Grammatik (= Sammlung kurzer Grammatiken germanischer Dialekte. A. Hauptreihe Nr. 2). 25. Auflage, neu bearbeitet von Thomas Klein, Hans-Joachim Solms und Klaus-Peter Wegera. Niemeyer, Tübingen 2007, ISBN 978-3-484-64035-1, S. 44–56: Das Middeldeutsche.