Liliuokalani
Liliuokalani (*2. September 1838 in Honolulu; †11. November 1917 in Honolulu) weer vun 1891 af an de letzte Königin vun Hawaii.
Leben
[ännern | Bornkood ännern]As dat in Hawaii Tradition weer, is Liliuokalani as een lüttje Deern nich bi ehre richtigen Öllern upwussen. Se keem nah annere Öllern hen. Later is se up de königlich School uptagen wurrn. Dor harrn Missionars ut de USA dat Seggen. Se lehr de engelsche Spraak un bekehr sik to de Kark vun de Kongregationalisten. Dat is een amerikaansche Freekark. Denn leev se bi König Kamehameha IV. un siene Froo Emma. Toeerst scholl se jem ehren Söhn, Prinz William Charles Lunalilo freen. Man dat öberleeg se sik denn doch anners un nehm 1862 den US-Amerikaner John Owen Dominis to'n Mann. Ehr Broder David Kalakaua folg Lunalilo up den Throon. Man he kreeg keen Kinner. So wurr dat fastleggt, dat Liliuokalani em upfolgen scholl, wenn dat mal so wiet weer.
Liliuokalani hett allerhand Scholen upmaakt. Se wünsch sik, dat de jungen Deerns vun Hawaii anstännig uptagen weeren schollen. 1887 reis se nah Europa. Dor hett se de Queen Victoria I. vun England drapen. In de USA besöch se denn Stephen Grover Cleveland. Dat weer dortiets de Präsident vun de USA.
1891 is ehr Broder sturben un se kreeg de Kroon vun Hawaii. Nu weer se Königin un versöch, de Kroon vun Hawaii mehr Macht to geben. Man dor is nix vun wurrn, vunwegen datt de Politik vun de USA dor gegenan güng. As vun 1890 af an för Zucker ut Hawaii in de USA just so veel Toll betahlt weeren möß, as för annern Zucker ok, keem de Weertschup vun Hawaii in'n swaren Storm. 1893 versöch de Königin, een nee Verfaten dörtosetten, man dor is ok nix vun wurrn. Nu sloten sik de Börgers vun de USA in Hawaii tohopen un maakden een Komitee för Sekerheit för all Lüde up. Düt Komitee streed nu gegen de Monarchie an un wollen, datt de afschafft wurr. Vörnweg stünn dorbi de „Bananenbaron“ Sanford Dole. He steek dor ok achter, as 1893 US-Marines up Hawaii lannen döen un de Königin in Huusarrest nahmen hefft.
1894 versöch de Königin, de Macht wedder an sik to rieten. So scholl Hawaii unafhängig blieben. Man se is fastsett wurrn. De Frömden ut de USA repen nu de Republiek ut. Ehr eerst un eenzig Präsident is Sanford Dole wurrn. De Königin möß 1895 afdanken un de Lüde, de ehr hulpen harrn, keemen ut dat Gefängnis wedder free. Liliuokalani reis nu nah Washington, D.C., man kunn dor för de Saak vun de Freeheit vun Hawaii nix rutslahn. 1898 hefft de USA dat Land an de USA anslaten. Dat weer in de Tiet vun den Krieg gegen Spanien. Liliuokalani kreeg een Rente un möß den ganzen Rest vun ehr Leben in ehren Swiegervadder sien Huus in Honululu tobringen. 1917 is se vunwegen eenen Slaganfall sturben.
Musikaalsch weer se ok. Se hett mehr as hunnert Melodien komponeert, dor mank dat beröhmte Aloha Oe.
Wat noch to seggen is
[ännern | Bornkood ännern]In dat Jahr 1993 - just akraat 100 Jahren nah den Staatsstreich vun de US-Amerikaners- hett de US-Congress dat Public Law 103-150 vun'n 23.November 1993 beslaten. Präsident Clinton harr sik dor för stark maakt. Dat is de Apology Resolution to native hawaiians (De Besluss öber de Bidd üm Nahsehn an de baren Hawaiianers). To de sülbige Tiet hett de Regeerung vun de USA ok bi anner Ur-Inwahners in de Länner vun de USA dorüm beden, ob se dat Unrecht nahsehn konnen, wat jem fröher andaan wurrn is. Dat dö de hüdige Regeeren vun de USA vun Harten leed.
Kamehameha I. | Kamehameha II. | Kamehameha III. | Kamehameha IV. | Kamehameha V. | William Charles Lunalilo | David Kalakaua | Liliuokalani