Habsborg
De Habsborg, in jüngere Tied ok Slott Habsborg nömmt, is en Borg in de Swiez. Se liggt in de Gemarken vun de Gemeende Habsborg in den Kanton Aargau up den Kamm vun den Wülpelsbarg up en Hööchde vun 505 m over NN. Bekannt is se as Stammborg vun dat Huus Habsborg. Mit düssen Huus gung dat bargrop, as dat toeerst de Gemarken um de Borg umto in'e Hand kregen hett. Den eersten Steen schall um 1020/30 Radbot leggt hebben. Otto II. weer 1108 de eerste ut düt Adelshuus, de in Urkunnen as Greve vun Habsborg na to wiesen is.
De Habsborgers hefft man bloß bi tweehunnert Johre in düsse Borg leevt. As se jummers mächtiger wurrn weern, hefft se de Borg gegen 1220/30 verlaten. Se duch jem denn to minne un konn sik nich sehn laten gegen annere Slötter. Achterna hefft se de Borg utlehnt an Deenstlüde. As dat Aargau in dat Johr 1415 von de Ole Eedgenotenschop erovert wurrn weer, hefft de Habsborgers ehre ole Stammborg endgüllig verlaren. Midderwielen harrn se avers Wien utboot to dat Zentrum vun ehre Herrschop. Vun 1804 af an höört de Borg den Kanton Aargau to.
In dat eerste Viddel vun dat 11. Johrhunnert sünd de eersten Bowarke tostanne kamen. Mit de Tied is de Habsborg grötter wurrn un to en Dubbelborg utboot wurrn. An'n Anfang vun dat 13. Johrhunnert weer se an'n gröttsten. Nadem de Habsborgers uttrocken weern, is de öllere, vördere Deel vun de Borg in'n Osten tohopenfullen un to en Ruine wurrn. De jüngere, achterste Deel vun de Borg in'n Westen steiht bit up den hüdigen Dag. Blot wenig is dor later an ännert wurrn. In de Johre 1978/83 un 1994/95 hefft Archäologen de Borg unnersocht. Vun 1948 steiht se unner den Kanton sien Denkmalschutz un höört to de Kulturgöder, de in de Swiez vun grötteren Weert sünd. De Palas warrt vun 1979 af an as Restaurant bruukt. En Museum over de Borg un ehre Geschicht is dor ok mit bi.