Gesettgevend Macht

De Gesettgevend Macht oder Legislative (v. lat.: lex, legis (f.) = Gesett un ferre = dregen, PPP: latum = dat, wat dragen warrt) is in de Theorie vun'n Staat en vun de dree unafhängigen so nömmten Mächt oder Gewalten. De beiden annern Mächt sünd de Utövend Macht (Exekutive) un de Rechtsprekend Macht (Judikative). In de Scheden vun de Mächt sünd düsse Mächt vunwegen de Ideen vun John Locke un Montesquieu ut'neen deelt wurrn.

De Gesettgevende Macht is dor tostännig för, dat Gesetten afsnackt, beraden un beslaten weert un dat de Utövende Macht un de Rechtsprekende Macht kuntrolleert weert. In Staten mit en Repräsentative Demokratie stellt de Parlamenten de Gesettgevende Macht vör. In Staten mit Formen vun Direkte Demokratie könnt in besunnere Fäll ok Gesetten vun dat Volk beslaten weern.

Düütschland

In Düütschland warrt de Gesettgevende Macht utöövt:

För den ganzen Bund dör den Düütschen Bundsdag, den Bundsraat un nödigenfalls ok vun gemeensame Utschüss.
För de Bundslänner dör dat tostännige Landsparlament oder, wenn de Landsverfaten dat vörsehn deit, dör de Wahlberechtigten süms.
För de Kreisen un Gemeenden gifft dat keen egen Gesettgevende Macht. So, as dat Staatsrecht dat sütt, sünd Kreisen un Gemeenden bloß Organen, de to de Utövende Macht vun dat Bundsland tohöörn doot un de de Upgave hefft, de Verwalten vör Oort süms in'e Hand to nehmen. Dorüm könnt Gemeenderööt ok nich as Parlamenten ansehn weern. Gesetten dröövt se nich geven. Dat kann een ok dor an sehn, dat de Kreisen un Gemeenden keen egen Rechtsprekend Gewalt hefft un dat dat keen egen Verfaten för Kreisen un Gemeenden gifft, man bloß en Gemeendeorden, de vun dat Land vörschreven wurrn is.

Bremen

In Bremen liggt de Gesettgevende Macht bi de Börgerschup vun Bremen. Utövende Macht is de Senat.

USA

De USA sünd en föderalen Staat. Dor warrt de Gesettgevende Macht för dat ganze Land vun den Kongress utöövt un bi de US-Bundsstaten vun jem ehr egen Parlamenten. Wie Gesetten upstellt weern könnt, dat steiht för de USA in de US-Verfaten un för de Bundsstaten in de Verfaten vun den doren Bundsstaat.

Grootbritannien

In Grootbritannien warrt de Gesettgevende Macht vun dat Parlament utöövt. Düt Parlament sett sik ok dree Delen tohopen: Kroon, Böverhuus un Ünnerhuus.

Frankriek

In Frankriek öövt de Natschonalversammeln de Gesettgevende Macht tohopen mit den Senat ut.

Nedderlannen

In de Nedderlannen gifft dat keen nipp un nauen Ünnerscheed twuschen de Gesettgevende un de Utövende Macht. De Gesettgevende Macht sett sik tohopen ut de Eerste Kamer der Staten-General (Eerste Kamer) un de Tweede Kamer der Staten-General (Tweete Kamer) un de Regeern (Utövende Macht). de Utövende Macht warrt formt vun de Königin un jem ehr Ministers un Amtslüde. De Rechtsprekende Macht is avers unafhängig.

Europääsche Union

In de EU weert Gesetten vun dat Europääsche Parlament un vun den Raat vun de EU beslaten. Man de Europääsche Kommischoon hett dor besunners veel mit bi to seggen. Se sett de Gesetten in Gang, ofschoonst de Komischoon an un for sik to de Utövende Macht tohöörn deit.

Kiek ok bi