Ornette Coleman
Randolph Denard Ornette Coleman (* 9. März 1930 in Fort Worth, Texas; † 11. Juni 2015 in New York City[1]) weer en US-amerikaansch Jazz-Musiker (vör allen Alt-, af un to ok Tenorsaxophon, Trompeet un Vigelien) un Komponist. Ornette Coleman gellt as Pionier vun den Free Jazz un is de Schöpper vun de „Harmolodie“.
Leven[ännern | Bornkood ännern]
Sülvststudium[ännern | Bornkood ännern]
Coleman broch sück af 1944 dat Saxophonspeel un Notenlesen sülvst bi. Mit 19 Johr is he vun to Huus utreeten, um den Düvelskreis ut Armoot un Rassendiskrimineeren in' Süden vun de USA to verlaaten. In Los Angeles hett sück Ornette Coleman mit Hülpsjobs över Water hollen un broch sück 1950 ok weer in Sülvststudium de Harmonielehre un de Musiktheorie bi. Hier entwickel he ok sien up de Logik vun de Mathematik footen musikalischen Konzepte un funn eenig Mitspeler in Don Cherry (Trompeet), Bobby Bradford (Trompeet), Walter Norris (Klaveer), Ed Blackwell (Slagtüüch), Billy Higgins (Slagtüüch) un Charlie Haden (Bass). De beid toletzt nömmt Musiker hett he 1958 in de Band vun Paul Bley (Klaveer) kennen lehrt, de um Coleman un Cherry wieder maakt wurr, bevör se dör den Utstieg vun Bleys to'n Ornette Coleman Quartet wurr.
Tosommen sünd se dör lütt Clubs in Los Angeles tourt. Ehrn eersten Plattenverdrag kreegen se blots dör en Tofall, denn en Plattenfirma hett en vun Coleman sien Arrangements köfft, funn aber mit Utnahm vun sien Grupp nümms, de de ok spelen kunn. Up Vermittlung vun John Lewis wessel he in' Mai 1959 to Atlantic Records. Nah en dorupfolgen Engagement in dat beropen „Five Spot“ in New York in dat Johr 1959 weer dat Ornette Coleman Quartett in de Jazz-Szene endgültig bekannt.
Free Jazz / Harmolodic[ännern | Bornkood ännern]
Tosommen mit Eric Dolphy (Bassklarinette), Don Cherry (Taschentrompeet), Freddie Hubbard (Trompeet), Scott LaFaro (Bass), Charlie Haden (Bass), Billy Higgins (Slagtüüch) un Ed Blackwell (Slagtüüch) – also mit en Düppel-Quartett – nehm he 1960 sien wohl bekanntst Album „Free Jazz: A Collective Improvisation“ up. Dit Album wark fedderführend up de Entwicklung vun den atonalen Avantgarde Jazz. In den 1960er Johren hett Coleman Vigelien un Trompeet sowiet spelen lehrt, dat he de sietdem för Klangfarbeneffekte insetten kann. Siet den frühen 1960er Johren komponeer he ok Warken för Ensembles vun de Kamermusik un siet 1967 ok mehrfak sinfonische Stücke för gröttere Ensembles („Skies of America“, 1972).
Ornette Coleman entwickelt vör allen siet den 1970er Johren ut den Free Jazz en System vun de „Harmolodie“.[2] Anners as in' modalen Speel wurrd dorbi över lineare Intervallreegen improviseert. Insbesünnere gemeensam mit sien Band Prime Time wurr he af Midden vun de 1970er Johren mit Hülp vun dat harmolodisch System to en Pionier vun den Free Funk, denn he verbunn de „Harmolodics“ mit aggressiv Rockrhythmen un sphärisch Klängen. Dancing in Your Head wurr in de Wireliste The Wire’s “100 Records That Set the World on Fire (While No One Was Listening)” upnommen. In den 1980er Johren broch Coleman wiedere Platten mit Prime Time, aber ok mit sien klassisch Quartett herut.
Sien Platten ut de 1990er Johren, up de he to'n Bispeel in en klassisch Jazzquartett (mit Piano, Bass, Slagtüüch) bzw. in' Saxophon-Piano-Duo (mit Joachim Kühn) speel, funnen ebenfalls grooten Anklang. Up sien Album Sound Grammar, dat bi en Festivalupträe in Düütschland entstunn, speel he in en wenig begäng Besetten (mit twee Bassisten un Slagtüüchspeler).
2002 un 2003 ünnernehm Ornette Coleman Afsteeker in de Rockmusik un wark mit bi Lou Reed sien Bearbeiten vun Warken vun Edgar Allan Poe sien The Raven as ok bi Eddy Grant sien Hearts & Diamonds mit. All in fröheren Johren weer he an Produktschonen vun Yoko Ono, Claude Nougaro, Jamaaladeen Tacuma, Yochk'o Seffer un Joe Henry bedeeligt.
In' März 2005 hebbt de Medien mit Berichten un Lobreden Ornette Coleman sien 75. Gebortsdag würdigt. Neben de Musik interesseert sück Coleman ok för wetenschaplich Themen ut de Physik, Mathematik un Chemie. Ut de schett Ehe mit de Dichterin Jayne Cortez stammt sien Söhn Denardo Coleman, up de he siet 1966 as Slagtüüchspeler torüch grippt.
Utteknungen (Utwahl)[ännern | Bornkood ännern]
- 1969 Down Beat Jazz Hall of Fame
- 1984 NEA Jazz Masters Fellowship
- 1989 Upnahm in de Big Band and Jazz Hall of Fame
- 1994 Bird Award
- 1994 weer he MacArthur Fellow
- 2001 Praemium Imperiale
- 2004 International Academy of Jazz Hall of Fame
- 2007: As eerst Jazzmusiker kreeg Coleman den Pulitzer-Pries in de Kategorie Musik, de bit dorhen blots an »klassische« Komponisten vergeven wurr.
- 2007: Veer Jazz Awards - Best Musiker, best Altsaxophonist, best Album, best Lüttensemble − vergeeven vun de JJA (Jazz Journalists' Association)[3]
- 2010: Ehrendokter vun de University of Michigan in Ann Arbor.[4]
- 2011: Ehrendokter vun de Columbia University in New York.
Dorto kummt noch de Upnahm in de American Jazz Hall of Fame.
Diskographie[ännern | Bornkood ännern]
Wichtig Platten[ännern | Bornkood ännern]
- Something Else!!!!
- The Shape of Jazz to Come (1959) mit seinem Klassiker „Lonely Woman“
- Free Jazz (1960)
- Dancing in Your Head (1973/1976)
- In All Languages (1987)
All Toondräger ünner eegen Naam[ännern | Bornkood ännern]
Nich legitimeert Alben mit *
|
| ||
Literatur[ännern | Bornkood ännern]
- Peter Niklas Wilson|, Ornette Coleman. Sein Leben, seine Musik, seine Schallplatten, Oreos Verlag, Waakirchen, 1989, ISBN 3-923657-24-2
- John Litweiler, Ornette Coleman: A Harmolodic Life, William Morrow and Company, New York, 1992, ISBN 0-688-07212-7 (engelsch)
- Steve Day, Ornette Coleman - Music Always, Verlag Soundworld, 2000, ISBN 1-902440-03-X (engelsch)
- Christian Broecking, Ornette Coleman - Klang der Freiheit, Creative People Books / Broecking Verlag, 2010, ISBN 978-3-938763-13-1[5]
- Martin Kunzler, Jazz-Lexikon, Directmedia, Berlin, 2005, ISBN 3-89853-018-3
- A. B. Spellman, Four Jazz Lives, University of Michigan Press, Kommentar Neeuplaag vun „Four Lives in the Bebop Business“, Pantheon 1966 (engelsch)
Weblenken[ännern | Bornkood ännern]
- Artikel
- „Seeking the Mystical Inside the Music“, New York Times, 22. September 2006
- „Ornette Coleman: The Samuel Beckett of Jazz“ von NPR, Coleman-Dossier mit Audio-Dateien
- Interview (PDF; 440 kB) dör Jacques Derrida (1997)
- Christian Broecking: „Ornette Coleman zum 80. Musik kennt keine Hautfarbe.“ Zeit online, 9. März 2010, afropen an' 8. Januar 2011
Enkeld Nahwiesen[ännern | Bornkood ännern]
- ↑ Ornette Coleman, Jazz Innovator, Dies at 85
- ↑ Pepsch Muska över Harmolodics (1995) im Internet Archive
- ↑ „Ornette Coleman vierfach mit US-Jazzpreis ausgezeichnet“, Tagesspiegel, 29. Juni 2007
- ↑ All about Jazz
- ↑ In' Gegensatz to den Titel enthollt dat Book kien Analyse, sonnern Interviews – nich blots mit Coleman, sonnern överweegend mit fröheren Wegbegleitern vun hüm. Vgl. ok Bespreekeng