Kommunistische Partei-Oppositschoon

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Kommunistische Partei-Opposition (Swiez).

Gegen den Strom, Blatt vun de KPD-O, Berlin 1929

De Kommunistische Partei-Oppositschoon (ok KPD-Oppositschoon, kort KPD-O, KPDO oder KPO) weer en kommunistische Grupp, de sik 1929 vun de Kommunistischen Partei vun Düütschland (KPD) afsplitt hett.

Tostannenkamen

Op Wiesen vun de Kommunistischen Internatschonalen hett de Föhren vun de KPD üm Ernst Thälmann, Philipp Dengel un Heinz Neumann 1928 en politische „ultralinke“ Wenn dörmaakt un kunzentreer sik nu op den Kamp mit jehmern „Hööftfeend“, de SPD (Sozialfaschismusthees). De fröheren Vörsitters vun de KPD Heinrich Brandler un August Thalheimer wullen vun dissen ne’en Kurs aver nix weten. Se öven ok Kritik an de Politik, en Revolutschonäre Gewerkschafts-Oppositschoon (RGO) blangen de offiziellen Gewerkschaften to billn, un allgemeen an’t sik Ünneroden ünner de KPdSU. De binnere Entwickeln in de Sowjetunion weer eerst later in’t Exil mit de Moskauer Prozessen kriteseert.

Brandler un Thalheimer setten sik för en gemeensomen Kamp vun de SPD un de KPD gegen den Natschonalsozialismus in un sünd dorüm ut de KPD utslaten worrn. Dorophen hebbt de beiden de KPD-Oppositschoon grünnt, de aver man blots en lütte Splittergrupp mit dree bit veer dusend Liddmaten bleev. De Liddmaten kemen ut de Regen vun de Gewerkschaftsfunktschonären, Kommunalpolitikers un Intellektuelle (t.B. Heinrich Blücher). Hoochborgen geev dat in Sassen, Döringen – in Neuhaus am Rennweg un Oelsnitz/Vogtland künn de Partei mit Otto Engert un Otto Karl Bachmann sogor de Börgermeesters stellen – Hessen un Württemberg. In Overhus un annere Öörd hebbt sik ut Protest gegen de RGO-Politik vun de KPD vele naamhafte KPD-Gewerkschappers de KPO anslaten. De hoge Andeel an Intellektuelle un Politikers mit langjohrige Insichten hett dorto föhrt, dat sik de Anhangers vun de KPO allgemeen weniger na Dogmatismus richten deen as de vun de KPD.

De KPO hett mit eenige verwandte Gruppen ü.a. in Sweden, de USA, Frankriek un de Swiez an de Internatschonale Verenigen vun de Kommunistischen Oppositschoon (IVKO) anslaten, de aver bit 1939/40 utenennbroken weer. De KPO hett eenige Blööd rutgeven, as dat Blatt Arbeiterpolitik, dat mehrmols in de Week rutkeem, en poor regionale Blööd un dat Theorieorgan op hogen Niveau Gegen den Strom. De IVKO hett in’t Wesentliche ünner dat Regeer vun de KPO de Tietschrift Der Internationale Klassenkampf publizeert. De Jöögdverband hett bito den Jungen Kämpfer rutgeven.

SAP 1931

In Harvst 1931 hett sik en Minnerheit vun de KPO-Liddmaten üm Paul Frölich, Jacob Walcher un August Enderle tosamen mit de Gruppen vun de Sozialistischen Arbeiterpartei vun Düütschland (SAP), de in Kommunalparlamenten vertreden weern, in Offenbach am Main üm Heinrich Galm un in Geesthacht üm August Ziehl tosamensalten. De SAP weer en Linksafsplitten vun de SPD, bi de de ehmoligen KPO-Liddmaten vun wegen jemehr bannige Insichten in de Politik Influss op de Partei harrn.

Verbott af 1933

De KPO künn 1933 toeerst wietermaken, vun wegen dat se al op de Arbeit as verboden Grupp vörbereit weer. Vele Liddmaten harrn al solke Insichten ut de Tiet vun’n Eersten Weltkrieg un vun’t KPD-Verbott 1923/24. Anners as de Föhren vun de KPD hett de KPO dat Maat un de Brutalität vun de nu anfangen Verfolgen richtig inordent. Dör dat Archiv vun de KPD över de „feendlichen Bröder“ weer de Gestapo later in de Laag, de Strukturen vun de KPO tonichten to maken. Vele Anhangers vun de KPO hebbt aver wieterhen bit to’t Enn Wedderstand gegen de Nazis leist, to’n Deel tosamen mit Sozialdemokraten un annere Kommunisten. De Terror vun de Nazis weer aver jümmer scharper un duller, so dat ok ünner de Lüüd vun de KPO vele Oppers to beklagen weern. En nich vullstännige Översicht in „Gegen den Strom“ (2001) tell 303 Liddmaten, de vör Gericht stellt und veroordeelt worrn sünd, as ok 63 Dode – dorünner eenige, de ut de Haft dwangswies för de Duer vun’n Krieg wedder för wehrdüchtig verklort weern un an de Fronten ümkamen sünd.

Exil un Verfall

De Spitz vun de KPO üm Brandler un Thalheimer is in’t Utland flücht, eenige Liddmaten hebbt sik bi de POUM-Miliz anslaten un in’n spaanschen Börgerkrieg kämpt, twee Facklüüd hebbt dor in’n Bo vun Flegers mitarbeit. All Freewilligen vun de KPO sünd Anfang 1937 as Konterrevolutschonäre verhaft worrn. Se sünd eerst wedder freekamen, as de Wachtlüüd för de spoodrieken faschistischen Truppen weglopen sünd un de Gefängnisdören apen maakt weern. Eenige vun de Fangenen sünd al vörher vun wegen dat Interveneeren vun den ILP-Föhrer Fenner Brockway wedder freekamen.

In’t Exil is de KPO jümmer vu däänsche Genossen un toeerst ok vör allen vun de US-amerikaansche Independent Communist Labor League üm Jay Lovestone materiell ünnerstütt worrn. 1938/39 hett de Fraag, wat de Sowjetunion un Komintern noch to reformeeren weern to’n Brook twüschen Lovestone un de KPO. Striet hett denn to’n Afsplitten vun en Minnerheit as Grupp Marxisten-Internatschonalisten üm de Liddmaten Erich Hausen un Hans Tittel föhrt.

Na’n Anfang vun Krieg 1939/40 is de Utlands-Föhren in Frankriek interneert worrn. In’t Riek hett en Berliner Komitee wieterarbeit, liekers dat de Ümstännen bannig swoor weern. De politische Egenstännigkeit vun de KPO wies sik in de folgen Problemrebeden:

1. Faschismus-Analyys, Aflehnen vun de Sozialfaschismusthees, Foddern vun en Eenheitsfront
2. Aflehnen vun’t Splitten vun de fre’en Gewerkschaften un annere överparteiliche proletaarsche Massenorganisatschonen, Kamp för’t politische Winnen vun jemehr Liddmaten för den Kommunismus.
3. Binnenparteiliche Demokratie in de KPD, „Reform vun de Komintern an Hööft un Lidden“, politische Sülvststännigkeit un finanzielle Unafhangigkeit vun de Partei in de Komintern.
4. Kritsche Solidarität mit de Sowjetunion.

August Thalheimer harr 1928 en marxistische Faschismus-Analyys utarbeit, de in de Plattform vun de KPO ingahn is. De Faschismus is en Herrschopsform vun’n Kapitalismus, de ehr soziale Macht sekern deit, aver den Staatsapparat övernimmt, üm de Intressen un Telen vun de Bourgeoisie mit vulle Hard dörtosetten. Sien Massenbasis sünd deklasseerte Elementen vun all Klassen, de mit pseudosozialistische Verspreken mobiliseert warrn schüllt.

Telen vun’n düütschen Faschismus

Dat würkliche Programm vun de NSDAP hett Thalheimer 1928 klor rutarbeit: Tonichtenmaken vun all Arbeiterorganisatschonen, üm en ne’e Opdelen vun de (noch kolonialen) Eerddelen dörtostetten, wenn nödig mit Krieg. In’n Gegensatz to de Versöken vun de Sozialdemokraten un börgerlichen Demokraten, de Afsichten rünnertospelen, geev he Grünnen an, woso de düütsche Faschismus gresiger, brutaler un aggressiver wesen müss as de italieensche. Dorüm hett he de Eenheitsfront vun all proletaarschen Organisatschonen foddert, de den Faschismus ophollen oder hinnern künn.

Ut de Faschismus-Analyys folg, dat 1. de Sozialfaschismusthees afsluut verkehrt weer un politischen Schaden maken de, vun wegen dat se de reformistisch föhrte Mehrheit vun de Arbeiters to Feenden vun de Kommunisten maken de; 2. de börgerliche Demokratie vun de faschistische Form vun de kapitalistischen Herrschop ünnerscheedt warrn müss, liekers dat de Mööglichkeit un Gefohr vun’n Övergang bestünn, vun wegen dat de börgerliche Demokratie „de beste Kampbodden för den Sozialismus“ weer. De Kritik an de KPdSU weer toeerst blots op dat Bevörmunnen vun de Bundparteien richt, vun Anfang 1929 an op dat Verdrängen vun de Lüüd, de ’n annere Menung harrn. De Kritik weer scharper mit tonehmen vun de Staliniseeren vun de KPdSU un dat Wassen vun’n stalinistischen Terror. De KPO protesteer vun 1935 an gegen de Volksfrontpolitik, vun wegen dat se en Opgaav vun de revolutschonären Telen vun de Parteien bargen de. Jüst so wenn se sik gegen dat Inwirken op de spaanschen Politik, vun wegen dat de Stopp vun de Revolutschoon to ehrn Neddergang föhren müss. To’n Anfang vun de dree Schauprozessen vun Moskau un ehrn veerten, de geheem gegen de hele Föhren vun de Roden Armee dörföhrt worrn is, weer man sik över dat „Ingestahn“ vun de ollen Bolschewiken nich klor. Na en korte, intensive Debatte in de KPO geev dat apentlichen Protest gegen de Prozessen. Disse Protest is duller worrn. 1937 weer foddert, dat de Stalin-Föhren in’t Intresse vun Bewohren vun de Sowjetunion un’t Verdeffenderen gegen de anwassen imperialistische Gefohr afsett warrt.

Na 1945

Theodor Bergmann, de dormols en jungen Anhanger vun de KPD-Oppositschoon weer, hett 1987 dat Book „Gegen den Strom“ pulizeert, in dat he de Historie vun de Grupp vertellt. In personell un programmatisch duersom Bestahn staht de 1947 grünnte Grupp Arbeiterpolitik (ARPO) un de Grupp Arbeiterstimm, de sik 1971 dorvun afsplitt hett. Beide Gruppen verdrieft ok Literatur vun de KPO. Annere Kommunisten, de sik in de Traditschoon vun de KPO seht, hebbt sik na 1990 an de PDS anslaten. En poor ehmolige KPO-Liddmaten as Philip Pless sünd in de SPD gahn. Op dat Rebeet vun de lateren DDR hebbt sik vele ehmolige Liddmaten na 1945 de KPD oder de SED anslaten. Se wullen den Sozialismus mit opboen, hebbt aver de sowjetische Besettenspolitik aflehnt. Se weern meist ahn Utnahm üm 1950 rüm in’n Rahmen vun en binnenparteilichen Reinmaken ut jemehr Funkschonen smeten.

To de KPO hett ok de bekannte Kulturhistoriker Eduard Fuchs höört un tietwies ok de Politologen Wolfgang Abendroth un Richard Löwenthal, de Literaturwetenschoppler Hans Mayer un de lateren Binnensenater un tweete Börgermeester vun Bremen Adolf Ehlers.

Literatur

• Isaac Abusch: Erinnerungen und Gedanken eines oppositionellen Kommunisten. Mainz 1994.
• Jens Becker: Der Widerstand der KPD-O im Faschismus, Mainz 1992.
• Theodor Bergmann: »Gegen den Strom«. Die Geschichte der KPD (Opposition), 2. wieter. Opl. Hamborg 2001.
• Theodor Bergmann/Wolfgang Haible: Die Geschwister Thalheimer. Skizzen ihrer Leben und Politik. Mainz 1993.
• Paul Elflein: Immer noch Kommunist? Erinnerungen. Rgv. vun Rolf Becker un Claus Bremer. Hamborg 1978
• Karl Hermann Tjaden: Struktur und Funktion der "KPD-Opposition" (KPO). Meisenheim an’n Glan 1964.
• Walter Uhlmann: Metallarbeiter im antifaschistischen Widerstand. Berlin 1982. (Bericht vun en ehmolig KPD-O-Liddmaat över de illegale Bedriefsarbeit in Berlin 1933-1937, as pdf hier)

Kiek ok

• Arbeiterbewegung

Weblenken

• Was will die Kommunistische Partei-Opposition? (Verbeterte Vörlaag vun de Plattform vun de KPD-O) Junius-Verlag, Berlin 1930
• Vullstännigen Reprint vun de Tietschrift Gegen den Strom 1928-1935
• Tietschrift Junge Kämpfer vun’n Jöögdverband vun de KPD-O online
• Grupp Arbeiterpolitik
• Grupp Arbeiterstimm