Amt Hagen

Dit Woort hett noch annere Bedüden: kiek dorför ünner Amt Hagen (Westfalen).

Dat Amt Hagen weer en Verwaltungsrebeed in Bremen-Veern un in dat Königriek Hannover mit Seet in Hagen binnen de Landdrostie Stood. Dor hett groff dat Rebeed von de hüdige Gemeen Hagen tohöört.

Dat Leid över dat Amt harr bet 1867 en Amtmann, de twete Beamte weer bet 1816 de Amtsschriever. In de Prüßentied na 1867 hett de eerste Beamte Amtshauptmann heten.

Geografie[ännern | Bornkood ännern]

Dat Amt is in’n Noorden an dat Amt Leh grenzt (vör 1831 Gericht Leh un Amt Stotel-Vieland), in’n Noordoosten an dat Gericht Beverst (na 1852 Amt Beverst), in’n Süüdoosten an dat Amt Oosterholt, in’n Süden an dat Gericht Neenhusen (bet 1852) un dat Gericht Meyenborg (na 1852 Amt Blomendal), in’n Süüdwesten an dat Amt Blomendal un dat ollnbörgsche Amt Braak, in’n Westen an dat ollnbörgsche Amt Roonkarken (na 1858 dat Amt Ovelgunn) un in’n Noordoosten an dat ollnbörgsche Amt Landwörden.

Bet 1852[ännern | Bornkood ännern]

Dat Rebeed von dat Amt weer bet 1350 mit de Herrschop von de Greven von Stotel verbunnen. Nadem de Greev Rudolf III. 1350 ahn Arven doodbleven is, hett dat Stried geven, ’keen nu de Herrschop över Stotel hebben schull. Dat is so utgahn, dat dat Doomkapittel von dat Arzbisdom Bremen un de Raad von de Stadt Bremen tohoop en Amtmann in Hagen insett hebbt. Dor hebbt de Böörd Braamst un de Masch von Oosterstood tohöört.

Von 1389 bet 1423 weren dat Amt un dat faste Huus Hagen verpannt an de Greven von Ollnborg.

Nadem de Sweden dat fröhere Arzstift Bremen övernahmen harrn, hebbt de Sweden dat Amt Hagen 1646 Schering Rosenhane as Lehn geven. Mit de sweedsche Redukschoon von 1680 müssen de Arven dat Lehn aver wedder an de Kroon trügggeven. 1719 is dat Amt an dat Kurförstendom Bruunswiek-Lümborg övergahn.

1810 hett Frankriek ünner Napoleon dat Amt innahmen. In disse Franzosentied hett dat toeerst bet to’n 31. Dezember 1810 to dat Departement von de Elv- un Wersermünn in dat Königriek Westfalen höört un denn to dat Departement von de Wersermünnen un direkt to Frankriek. Hagen weer in disse Tied de Seet von den Kanton Hagen. 1813 müssen de Franzosen dat Amt denn opgeven un de ole Stand is wedderkamen.

An’n 1. Januar 1831 hett dat Amt Hagen de Kriminalgerichtsborkeit för dat Gericht Neenhusen, dat Gericht Leh un dat Amt Stotel-Vieland övernahmen.^[1]

1848 weer dat Amt so 276,68 km²^[2] groot.

Öörd Stand 1848^[2][ännern | Bornkood ännern]

Öörd ahn egen Nummer hebbt to de Buurschop von dat Dörp mit bihöört, ünner dat se ünnerstaht, un weren dormit nich kumplett egenstännig.

Masch von Oosterstood

Noord-Oosterstood
	Oort	Lüüd	Hüüs	Aard
1	Büttel	38	13	Dörp
2	Neenlann	314	48	Dörp
	Neenlannermoor	73	13	Dörp
	Reepen	22	5	Dörp
3	Rechtenfleth mit de Anbos Feldhoff un Rechtenflethermoor	484	79	Dörp
4	Saans mit de Hüüs von Saanstermoor	558	90	Dörp

Süüd-Oosterstood
	Oort	Lüüd	Hüüs	Aard
1	Offenwarden	269	47	Dörp
	Offenwardermoor	174	26	enkelte Hüüs
2	Weersbe	432	74	Dörp
	Weersbermoor	21	4	enkelte Hüüs
3	Rechtebe	143	23	Dörp
4	Wortfleet	256	42	Dörp
5	Uthleer	730	123	Dörp
	Cleve	4	1	eenstelligen Hoff
6	Aschwarden	392	60	Dörp
	Brook	59	11	Dörp
	Hassel	26	4	Dörp
7	Hinnebeck	237	45	Dörp

Böörd Braamst
	Oort	Lüüd	Hüüs	Aard
1	Albst	160	28	Dörp
2	Ax	240	42	Dörp
3	Bokel mit Kraansmoor	394	75	Dörp
	Seebeek	11	1	Dörp
	Hassbüttel	16	2	Dörp
4	Braamst	391	69	Dörp
	Gackau	8	2	eenstelligen Hoff un Möhl
5	Bremerhorn	14	2	eenstelligen Hoff
6	Dammhagen	605	95	Dörp
	Börsten	40	6	Dörp
7	Dörphagen	151	28	Dörp
8	Driftseth	431	75	Dörp
9	Finn	94	17	Dörp
10	Hahnenknoop	78	15	Dörp
11	Harndorp	105	21	Dörp
12	Hein	151	22	Dörp
13	Heis	170	26	Dörp
14	Hollen	211	30	Dörp
15	Hoop	58	10	Dörp
	Seelhorn	5	1	enkelten Hoff
16	Langendammsmoor	92	15	Dörp
17	Leernst	183	30	Dörp
	Seedörp	14	3	enkelte Hööv
	Düngel	6	1	Wahnung von’n Holtvaagd
18	Loh	85	14	Dörp
19	Lübbs	213	37	Dörp
20	Swegen	59	7	Dörp
21	Wittenbarg	33	5	Dörp
22	Wittst	146	19	Dörp
23	Wolsbuddel	134	22	Dörp
	Heesen	7	1	eenstelligen Hoff
24	Wohlthöben	33	5	Dörp

1852-1885[ännern | Bornkood ännern]

Dat Amt Hagen is bi de Verwaltungs- un Justizreform an’n 1. Oktober 1852 in dat Königriek Hannover denn grötter worrn. Dor sünd dat Gericht Kassbrook un dat Gericht Neenhusen tokamen. As Gericht för dat Amt is to’n 1. Oktober 1852 dat Amtsgericht Hagen inricht worrn. Dör Verordnung von’n 28. September 1852 is denn ok noch de Oort Stubben von dat Amt Beverst an dat Amt Hagen wesselt.^[3]

1859 bi de nächste Verwaltungsreform hett sik an dat Amt Hagen nix ännert.

Nadem dat Königriek Hannover 1866 an Prüßen kamen is, sünd 1867 Stüürkreise in de ne’e Provinz Hannover inricht worrn. Dat Amt hett denn to’n Stüürkreis Leh tohöört.

Na 1885[ännern | Bornkood ännern]

Bi de Verwaltungsreform in Prüßen to’n 1. April 1885 is dat Amt Hagen oplööst worrn un dor is tohoop mit den Deel süden de Geest von dat Amt Leh de Kreis Geestmünn von worrn. Blots de Gemenen Aschwarden-Brook un Hinnebeck sünd in’n Kreis Blomendal wesselt.